Bevrijdingsfestival Den Haag: ‘Niet mijn oorlog, wel mijn vrijheid’
Het Bevrijdingsfestival in Den Haag trekt elk jaar ruim 60.000 bezoekers. Toch zijn volgens de organisatie meer bezoekers welkom, vooral jongeren uit Transvaal en de Schilderswijk. Zodat óók zij op 5 mei de vrijheid kunnen vieren. Maar welke waarde heeft Bevrijdingsdag voor deze jongeren? En vooral: hoe kunnen zij enthousiast worden gemaakt voor het festival? Om hierop antwoord te krijgen, gingen studenten van De Haagse Hogeschool op onderzoek in deze Haagse wijken.
Als onderdeel van hun studie Bedrijfskunde MER deden vijf groepen studenten een half jaar lang onderzoek naar de vraag in hoeverre het thema vrijheid onder jongeren in Transvaal en de Schilderswijk leeft. Een thema dat elke groep vanuit een verschillende invalshoek in een eigen deelonderzoek belichtte. De studenten keken niet alleen naar het imago van het festival, maar dachten ook na over een strategie om deze moeilijk bereikbare doelgroep op anders aan te spreken. Zo is het doel van het festival om de gedachte aan de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding levend te houden bij een jonge doelgroep. Met de bestaande middelen lukt het echter nog onvoldoende om ook jongeren uit de Schilderswijk en Transvaal enthousiast te maken voor het festival.Onbekend maakt onbemind
Jessica Hilgerson (19) en Lisa van Slingerland (20) waren onderdeel van een groep studenten die het imago van het Bevrijdingsfestival onder de loep namen. "De belangrijkste boodschap van het Bevrijdingsfestival is ‘Vier de vrijheid. Herdenk de slachtoffers’. Dat is een boodschap die helaas niet onder jongeren in Transvaal en de Schilderswijk leeft. We hebben hen in een enquête gevraagd of ze wel eens naar het festival zijn geweest. Een grote groep jongeren heeft nog nooit van het festival gehoord. De jongeren die er nog nooit zijn geweest, kennen het niet of het lijkt hen saai. Jongeren die er wél zijn geweest, zijn juist erg enthousiast”, vertelt Jessica. Lisa denkt dat dit komt doordat de boodschap van het Bevrijdingsfestival onvoldoende aansluit bij de belevingswereld van deze jongeren. “Zij associëren 4 en 5 mei vooral met de Tweede Wereldoorlog. Maar deze jongeren hebben de oorlog niet meegemaakt en hebben daarom weinig met het festival. Toch vind ik niet dat het festival de boodschap van de bevrijding moet loslaten. Ze moeten dat meer naar de jongeren in de wijken toebrengen." Jessica: "In de Schilderswijk en Transvaal wonen veel jongeren met een etnische achtergrond. Voor hen heeft vrijheid een andere betekenis. Er zijn best veel thema’s waar deze jongeren zich zorgen over maken, zoals veiligheid en terrorisme."
Zorgen over onveiligheid en armoede
Danny Plugge (20) deed met zijn medestudenten een vrijheidsonderzoek, waarin de waarde van Bevrijdingsdag onder de Haagse jongeren centraal stond. De studenten deden research, maar gingen ook de wijken in. Ze namen ruim 140 enquêtes af op plaatsen waar jongeren samenkomen, zoals in de MegaStores en bij tramhaltes. "Eén-op-één contacten werkten het best. Zodra we met jongeren in gesprek kwamen, begon het thema te leven. We merkten dat het belangrijk is dat het Bevrijdingsfestival een verbinding maak met vraagstukken die jongeren nu bezighouden. Ze zijn blij dat ze in vrijheid leven, maar de Tweede Wereldoorlog is niet een thema dat leeft."Toch heeft 5 mei als Dag van de Vrijheid ook waarde voor mensen die niet automatisch een relatie hebben met de Tweede Wereldoorlog. Bijvoorbeeld omdat hun ouders en grootouders de oorlog niet hebben meegemaakt omdat zij in een ander deel van de wereld woonden. 'Niet mijn oorlog, wel mijn vrijheid' is een veelgehoord motto waarin Danny zichzelf ook herkent. "Voor mij betekent vrijheid dat ik kan doen en laten wat ik wil. Dat ik kan zeggen wat ik denk en mijn dromen kan realiseren door een studie te volgen", zegt hij. "Met Bevrijdingsdag heb ik - net als de jongeren uit de wijken - minder, omdat de oorlog al lang geleden is." Er leven andere zorgen in deze wijken, zo ontdekte Danny toen hij in gesprek ging met een oud-klasgenoot die in de Schilderswijk woont. "Hij vertelde dat thema’s als veiligheid en armoede sterk leven in de wijken. Als je je onveilig voelt of weinig financiële middelen hebt, wordt je vrijheid ook beperkt. Het is belangrijk om Bevrijdingsdag ook te koppelen aan deze thema’s."
Welke middelen kunnen worden ingezet om de boodschap bij de Haagse jongeren beter over het voetlicht te brengen? Luke van den Berg (20) dacht met zijn team na over een communicatiestrategie. "Voor ons onderzoek zijn we naar twee middelbare scholen - waaronder mijn oude school, het Segbroek College - gegaan. Hier hebben we bij 150 scholieren enquêtes afgenomen. We hebben ook verschillende buurthuizen in de wijken bezocht. Wat jongeren vaak niet weten is dat er echt gave artiesten optreden en dat het festival gratis is", vertelt hij. "Ook voelt een grote groep zich niet aangetrokken tot het festival. Deze jongeren identificeren zich liever met vraagstukken van vandaag, zoals vluchtelingen en immigratie." Wat te doen om jongeren enthousiast te maken voor het Bevrijdingsfestival? Luke: "Ons advies is nog meer in te zetten op social media en dit op een manier te doen die jongeren meer aanspreekt. Hiervoor kun je een jongere persoon verantwoordelijk maken. Zo is het een goed idee om een vlogger die bekend is in de wijken in te zetten om jongeren enthousiast te maken met filmpjes of live verslagen van het festival, door met jongeren en backstage met artiesten te praten." Jessica: "Nodig veel bekende artiesten uit met een muziekgenre dat aansluit bij de stijl van jongeren, zoals R&B en hiphop. Verder kan het festival zijn naamsbekendheid vergroten door te flyeren en posters op te hangen in de wijken. Hierop moet ook duidelijk vermeld staan dat het festival gratis is."