Het lectoraat Smart Sensor Systems, onderdeel van het Centre of Expertise Digital Operations & Finance van De Haagse Hogeschool, werkt in een breed consortium aan het onderzoeksproject ExpACT: Exposome ACTion perspectives. Dit project richt zich op het ontwikkelen van strategieën om de blootstelling aan vervuilende stoffen in de lucht te verminderen, met behulp van innovatieve technologieën en een open dialoog tussen belanghebbenden. 

Aanleiding

Vrijwel overal in Nederland adem je ongezonde lucht in. Luchtverontreiniging is één van de grootste ziekteveroorzakers in Nederland en ongeveer net zo’n grote risicofactor als overgewicht. In sectoren als mobiliteit, energie en landbouw vinden grote transities plaats. Denk aan de transitie naar elektrisch rijdend verkeer, het uitfaseren van fossiele brandstoffen en houtkachels, en het schoner maken van de industrie. Maar het leidt ook tot verhitte discussies tussen overheden, bedrijven en inwoners.

Doel

Het doel van het project ExpACT: Exposome ACTion perspectives is om de blootstelling aan vervuilende stoffen in de lucht te verminderen. Door innovatieve sensortechnologie en data-analysetechnieken te ontwikkelen, kunnen we luchtkwaliteitsproblemen sneller en nauwkeuriger detecteren. Dit moet leiden tot gerichte interventies, kostenbesparing, en een vermindering van gezondheidsrisico's door vervuilende stoffen. Tegelijkertijd zorgt de samenwerking met diverse belanghebbenden ervoor dat de oplossingen breed gedragen worden en aansluiten bij de behoeften van de samenleving.

Onderzoek

Er is een duidelijke behoefte aan betere technologische meetmethoden. Tegelijkertijd wordt het steeds belangrijker om belanghebbenden te betrekken bij zowel het verzamelen als het analyseren van luchtkwaliteitsgegevens. Het onderzoeksproject ExpACT speelt hierop in. Het lectoraat Smart Sensor Systems draagt bij aan dit project door innovatieve meetmethoden te ontwikkelen voor het meten van luchtkwaliteit en het exposoom (de totale blootstelling aan milieufactoren). Een speciaal ontworpen sensorvest meet de blootstelling aan vervuilende stoffen in de lucht, terwijl AI en machine learning worden ingezet om de nauwkeurigheid van betaalbare sensoren te verbeteren. 

ExpACT richt zich op het aanpakken van de belangrijkste bronnen van luchtvervuiling. We werken aan vier specifieke thema’s: 

  • Industrie – bijvoorbeeld de uitstoot van fijnstof en PFAS.
  • Werkplekken – zoals de emissie van organische stoffen en biologische agentia.
  • Landbouw – zoals de uitstoot van stikstof en pesticiden.
  • Stedelijke omgeving – bijvoorbeeld vervuiling door microplastics en chemische stoffen.

Voor elk thema creëren we een living lab: een praktijkgerichte testomgeving waar publieke en private partners samenwerken om technologieën te ontwikkelen en te testen die de luchtkwaliteit verbeteren. Ook ontwikkelen we in deze labs strategieën om samen te werken met verschillende belanghebbenden, zodat we oplossingen realiseren die breed worden ondersteund.

Samenwerkingspartners

Het consortium, onder leiding van prof. dr. Roel Vermeulen van de Universiteit Utrecht, bestaat uit de volgende partners: AIREAS, ArboUnie, Barcelona Institute for Global Health, Cosanta B.V., Cosine, De Haagse Hogeschool, De War, Gemeente Nijmegen, Gemeente Utrecht, Hogeschool Rotterdam, Netherlands eScience Center (NLeSC), NEVEDI, Omgevingsdienst regio Arnhem, Omgevingsdienst regio Nijmegen, Provincie Noord-Holland, Provincie Utrecht; Data en Kennis Hub Gezondstedelijk leven, Radboud Universiteit Nijmegen, RECETOX Centre, Masaryk University, Regiodeal Gelderse Vallei, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Royal Netherlands Meteorological Institute, Stichting Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen, Technische Universiteit Delft, TNO, Top Institute Comprehensive Analytical Sciences, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Universiteit Leiden, Universiteit Utrecht, Waag | technology & society. 

Duur van het project

Mei 2025 tot mei 2028.

Financiering

Dit project ontvangt 6,7 miljoen euro aan financiering vanuit de Nationale Wetenschapsagenda Onderzoek op Routes door Consortia (NWA-ORC). 

Contact

Wil je meer weten over het onderzoeksproject ExpACT? Neem dan contact op met John Bolte.