‘Met praktijkgericht onderzoek willen we niet alleen publiceren, maar bijdragen aan de oplossing van maatschappelijke vraagstukken’

Wat is de toekomst van het hoger beroepsonderwijs? De verenging hogescholen schreef er een manifest over, met het oog op de aankomende verkiezingen. Het doel van het manifest is aandacht voor het hoger beroepsonderwijs. En dan met name voor de noodzaak om erin te investeren in plaats van erop te bezuinigingen. Goed onderwijs is immers hét vehikel naar het Nederland van morgen. Henno Theisens reflecteert op punt 2 uit het manifest, dat gaat over meer investeren in praktijkgericht onderzoek. 

‘Waarom is praktijkgericht onderzoek zo belangrijk? Waarom is daar meer geld voor nodig? Omdat we met praktijkgericht onderzoek direct bijdragen aan de oplossing van de complexe maatschappelijke vraagstukken waar Nederland voor staat. Als je kijkt naar die vraagstukken zie je dat ze allemaal totaal verschillend zijn en toch één ding gemeen hebben: ze zijn urgent. Denk aan het klimaat, de jeugdhulp, AI of samenleven in diversiteit. Daar moeten we nú aan werken, stap voor stap.  

Praktijkgericht onderzoek is daar bij uitstek geschikt voor. Onze onderzoeksvragen zijn altijd geformuleerd in samenspraak met de opdrachtgever, of dat nou een overheid, bedrijf, ziekenhuis, woningcorporatie, zorginstelling of de jeugdzorg is. We kijken samen: welk probleem moeten we oplossen? En welke kennisvraag ligt onder dat probleem? Omdat we vaak voor langere tijd samenwerken met partners in de regio weten we precies waar die van wakker liggen. Daardoor kunnen we echt relevant zijn met ons onderzoek.  

In dat onderzoek vergaren we niet alleen kennis door middel van klassiek wetenschappelijk onderzoek, ons doel is niet alleen publiceren. Met praktijkgericht onderzoek willen we vooral bijdragen aan de oplossing van een maatschappelijk vraagstuk. Daarom ontwikkelen we vaak een methodiek, een concreet product, idee of ontwerp waar de opdrachtgever wat mee kan. We doen actieonderzoek of ontwerpend onderzoek. We ontwikkelen interventies en leren van de toepassing daarvan. Bij praktijkgericht onderzoek gaan kennis opdoen en interventies toepassen hand in hand. Terwijl we bezig zijn, maken we impact.  

Doordat we dicht bij de praktijk staan, weten we ook goed wat er in de praktijk speelt. Als we samen met werkgevers hun grote vragen formuleren en daar met praktijkgericht onderzoek antwoorden op zoeken, leren we ook welke kennis en vaardigheden hun professionals nodig hebben. Niet alleen nu, maar juist ook over een aantal jaar, als onze studenten op de arbeidsmarkt komen. Welke kennis en skills hebben zij straks nodig? En hoe kunnen wij ze daarin voorzien, wat vraagt dat van het onderwijs?  

Natuurlijk is daar geld voor nodig. Meer geld. Als je het onderzoeksbudget van hogescholen vergelijkt met dat van het wo, dan is ons budget echt heel, heel klein. We zijn de afgelopen jaren succesvoller geworden in het verwerven van subsidies (ook in Europa) en in contractonderzoek. Maar juist een groter regulier onderzoeksbudget is belangrijk. Met dat geld kunnen we zorgen dat meer mensen voor langere tijd op de hogeschool aan onderzoek werken en zich ontwikkelen tot hoogwaardige praktijkgerichte onderzoekers. Die grotere capaciteit hebben we nodig om meer maatschappelijke impact te maken en de samenwerking tussen onderwijs en onderzoek duurzaam te versterken.  

We zouden dat geld niet moeten investeren in meer lectoraten, maar in meer docent-onderzoekers. Om het praktijkgericht onderzoek duurzaam neer te zetten, hebben we mensen nodig die goed zijn in zowel onderwijs als onderzoek. Op dit moment zijn dat te vaak twee gescheiden werelden. Dat moet veranderen. Het zou helpen als we het aantrekkelijker maken om als docent-onderzoeker op een hogeschool te komen werken als je gepromoveerd bent. Daarnaast moeten we investeren in de ondersteuning van onderzoek. Bijvoorbeeld bij het binnenhalen en managen van grote Europese projecten. Vooral ook in dat laatste zit veel werk, werk dat vrij complex en bureaucratisch is. Daar moeten we als hogescholen beter in worden. 

Met meer geld kunnen we als hogescholen onze impact in de regio vergroten, bijdragen aan de oplossing van de complexe maatschappelijke vragen van deze tijd en de professionals helpen opleiden die kunnen denken en handelen op een hoog professioneel niveau. Professionals die in de toekomst het verschil kunnen maken.’ 

Praktijkgericht onderzoek is een belangrijk thema in het manifest. De wens die er wordt uitgesproken is dat er meer in wordt geïnvesteerd. Henno Theisens is lector Public Governance en voorzitter van de leading lectoren op De Haagse Hogeschool.