Participatief actieonderzoek in de praktijk

Naarmate de belangstelling voor participatief actieonderzoek groeit, kiezen steeds meer onderzoekers binnen het Centre of Expertise Governance of Urban Transitions (GUTs) voor deze benadering. Bij participatief actieonderzoek vervaagt de traditionele scheidslijn tussen onderzoekers en deelnemers. Dit maakt het onderzoek niet alleen boeiender, maar ook maatschappelijk relevanter. Tegelijkertijd roept het vragen op: wie neemt welke rol op zich? Worden beslissingen gezamenlijk genomen? Welke acties en resultaten komen eruit voort, en voor wie zijn die van belang?

Om ervaringen te delen en gezamenlijk te reflecteren op de dilemma’s die deze manier van werken met zich meebrengt, namen senior onderzoekers Ibtissam Abaaziz, Marianne van Bochove en Suzanne Rutz het initiatief voor een leergang, georganiseerd vóór en dóór GUTs-onderzoekers. De leergang bestond uit drie workshops, gehouden tussen juni en november 2024, en trok twaalf deelnemende onderzoekers.

Drie belangrijke lessen uit de leergang

1. Maak participatie volwaardig in alle fasen van het onderzoek
Betekenisvolle participatie betekent dat deelnemers daadwerkelijk invloed hebben op beslissingen – in elke fase van het onderzoek. Participanten stellen terecht de vraag: “What’s in it for us?” Voer een open gesprek over wederzijdse doelen en de voorwaarden waaronder je samenwerkt.

2. Vind je weg in het systeem – dat nog niet is ingericht op deze aanpak
De uitgangspunten van participatief actieonderzoek botsen regelmatig met bestaande structuren van subsidieverstrekkers en hogescholen. Denk aan starre formats voor subsidieaanvragen of praktische obstakels bij het vergoeden van participanten. Waar mogelijk beweeg je mee met het systeem, maar zoek ook actief naar creatieve en passende oplossingen.

3. Zoek verbinding – ook met je collega’s
Samen reflecteren op participatief actieonderzoek versterkt de onderlinge samenwerking. Onderzoekers ontdekten tijdens de leergang dat ze in dezelfde wijk of met vergelijkbare doelgroepen werken. Zulke ontmoetingen bieden kansen: om samen te werken, ervaringen te delen, inspiratie op te doen en elkaars netwerk te benutten.

Ik had zelf nooit aan de optie gedacht om een film te maken met participanten.

Het was waardevol om te merken hoe gedreven collega’s zijn om goed actieonderzoek te doen en wat een leuke projecten we vanuit GUTs allemaal uitvoeren.

Deelnemer over de leergang

Vervolg: van leergang naar Community of Practice

Het document met geleerde lessen, opgesteld door initiatiefnemers Ibtissam Abaaziz, Marianne van Bochove en Suzanne Rutz, is geen eindpunt. Het is bedoeld als startpunt voor verdere uitwisseling en verdieping. De behoefte onder deelnemers blijkt groter: elkaar blijven ontmoeten, kennis delen en samen verder groeien.

Daarom krijgt de leergang een vervolg binnen GUTs, in de vorm van een Community of Practice. Hierin staan praktijkdilemma’s centraal, gevoed door de ervaringen van onderzoekers en inspirerende bijdragen van binnen en buiten de hogeschool.

Daarnaast onderzoeken de initiatiefnemers de mogelijkheid om een bredere leergang op te zetten voor (docent-)onderzoekers binnen de verschillende kenniscentra van De Haagse Hogeschool

Voor meer informatie neem contact op met Marianne van Bochove: M.E.vanBochove@hhs.nl