Slimmer demonteren voor een circulaire toekomst

Hoe haal je een product efficiënt uit elkaar als je niet weet hoe het ooit in elkaar is gezet? Die vraag staat centraal in het tweejarige project DUPLO, dat afgelopen april van start ging. Onderzoekers van De Haagse Hogeschool en Fontys Hogescholen werken samen met bedrijven uit verschillende sectoren aan een gestandaardiseerde methode voor de-assemblage. Het doel: producten slimmer demonteren, hergebruik stimuleren en bedrijven voorbereiden op circulaire productie.

De aanpak is doeltreffend: door een gestandaardiseerd demontageplan te maken en dat te koppelen aan een Digitaal Product Paspoort (DPP), krijgen bedrijven praktische handleidingen in handen. Zo kunnen ze sneller demonteren, de restwaarde van onderdelen beter inschatten en eenvoudiger voldoen aan Europese regels. Dit is hard nodig, want de druk om circulair te produceren neemt toe, terwijl technische plannen vaak ontbreken.

Nieuwe manier van werken

Voor veel bedrijven betekent dit een nieuwe manier van werken. Zo vertelt Ian Lin, co-founder van Biosphere Solar, dat circulaire strategieën in de zonne-energiesector nog nauwelijks worden toegepast. “We willen dat veranderen,” legt hij uit. “Dit project is een kans om samen te werken met bedrijven uit andere sectoren, zoals elektromotoren, zodat we van elkaar leren. Voor het onderzoek leveren wij prototypen van zonnepanelen aan. Uiteindelijk willen we slim kunnen beoordelen of reparatie, refurbishment of remanufacturing mogelijk is, zodat kapotte zonnepanelen niet meteen vervangen hoeven te worden. Duidelijke demontage-instructies en automatisering maken dat haalbaar.”

Demontageplan ontwikkelen

DUPLO richt zich vooral op mkb-maakbedrijven, die vaak tegen praktische problemen aanlopen, zoals ontbrekende documentatie en onvoldoende inzicht in de waarde van onderdelen of een circulair ontwerp. Daarom ontwikkelt het onderzoeksteam van het lectoraat Smart Sustainable Manufacturing van De Haagse Hogeschool en het lectoraat High Tech Embedded Software van Fontys Hogescholen een demontageplan met informatie over de volgorde en manier van demonteren. Deze data worden met behulp van Asset Administration Shell-technologie gestandaardiseerd en breed toepasbaar gemaakt. Alle relevante informatie, zoals specificaties, status en meetgegevens worden zo digitaal beschikbaar.

Handig voor mens en robot

Onderzoeker Mirjam Zijderveld van De Haagse Hogeschool ziet grote voordelen voor bedrijven die voorbereid willen zijn op de circulaire economie. Zij benadrukt dat de automatisch gegenereerde producthandleidingen niet alleen handig zijn voor mensen die producten uit elkaar halen, maar ook voor robots: “Uiteindelijk gaan we deze handleidingen vertalen naar een programmeertaal voor een cobot; een robot die veilig samenwerkt met mensen,” vertelt ze. “Het werk maken we zo minder ingewikkeld en toegankelijker, ook omdat goede arbeidskrachten steeds moeilijker te vinden zijn.”

In de praktijk testen

In het DUPLO-project behandelen we allerlei vraagstukken van bedrijven, waar studenten van opleidingen als Mechatronica, Werktuigbouwkunde, HBO-ICT en Technische Bedrijfskunde aan meewerken. Zo onderzoeken studenten Technische Bedrijfskunde bijvoorbeeld voor een specifiek bedrijf hoe circulaire processen ingericht kunnen worden als producten na gebruik retour komen. Mirjam: “Door in een echte werkomgeving mee te werken aan concrete circulaire oplossingen, ervaren studenten hoe hun bijdrage ertoe doet. Dat vergroot hun motivatie, leervermogen en impact. Zo wordt leren meer dan oefenen: het wordt meedoen.” Op die manier ontwikkelen studenten niet alleen theoretische kennis, maar dragen ze actief bij aan oplossingen die in de praktijk direct toepasbaar zijn.

Circulair produceren

“De verwachte resultaten zijn veelbelovend: maakbedrijven kunnen straks efficiënter demonteren, beter inschatten welke onderdelen geschikt zijn voor hergebruik en zich beter voorbereiden op strengere Europese regels”, vertelt Ian. Dankzij de koppeling met het Digitaal Product Paspoort kan de opgedane kennis bovendien eenvoudig gedeeld en hergebruikt worden. DUPLO draagt bij aan een toekomst waarin circulair produceren voor bedrijven niet alleen wenselijk, maar ook praktisch haalbaar is.

Meer informatie

Binnen De Haagse Hogeschool is DUPLO verbonden aan het Centre of Expertise Digital Operations & Finance. Het project raakt twee onderzoeksthema’s. Data Driven Duurzaam; onderzoek naar het verzamelen en analyseren van data en Future of Work; ontwikkelen van digitale vaardigheden van werknemers.

Wil je meer weten over het onderzoeksproject DUPLO? Bekijk de projectpagina of neem contact op met Mirjam Zijderveld.