AFCCQ - meetinstrument seniorvriendelijke stad
Een betrouwbaar meetinstrument om op een duidelijke en meetbare manier te beoordelen hoe seniorvriendelijk een omgeving is.
Centre of Expertise Governance of Urban Transitions

Sinds 2015 is Den Haag als eerste Nederlandse gemeente lid van het WHO Global Network for Age-Friendly Cities and Communities. Dit netwerk stimuleert steden om seniorvriendelijker te worden en de kwaliteit van leven voor senioren te verbeteren. Hoewel er internationaal al instrumenten bestonden om aspecten van seniorvriendelijkheid te meten, ontbrak een betrouwbaar en gevalideerd instrument dat alle 8 domeinen van de WHO omvat, bijvoorbeeld huisvesting, mobiliteit, sociale inclusie en respect. Samen met de gemeente Den Haag en het Kennisplatform Seniorvriendelijk Den Haag is daarom de Age-Friendly Cities and Communities Questionnaire (AFCCQ) ontwikkeld.
Doel
De verschillende doelen van dit project zijn:
- Het ontwerpen en valideren van een vragenlijst die de seniorvriendelijkheid van steden meet.
- Het instrument internationaal valideren naar diverse talen en contexten.
- Inzicht krijgen in de seniorvriendelijkheid van steden wereldwijd en van elkaar leren.
Het resultaat van dit project zal een gevalideerd meetinstrument zijn waarmee seniorvriendelijkheid op een transparante, reproduceerbare en cijfermatige manier kan worden geëvalueerd. Dit stelt beleidsmakers in staat om de effectiviteit van interventies te monitoren en gerichte maatregelen te nemen. Het instrument is gebaseerd op uitgebreid literatuuronderzoek en ontwikkeld volgens de COSMIN-criteria, een internationale set richtlijnen die worden gebruikt om de kwaliteit van meetinstrumenten in de gezondheidszorg en sociale wetenschappen te beoordelen. De afkorting COSMIN staat voor Consensus-based Standards for the selection of health Measurement Instruments.
Doelgroep
De doelgroepen van dit project zijn ouderen en gemeenten wereldwijd.
Methode
Het instrument is al getest en goedgekeurd in Nederland. Daarna wordt het vertaald en opnieuw getest voor gebruik in andere landen. Dit gebeurt volgens een speciale methode voor vertalen en aanpassen aan andere culturen. Hierbij horen bijvoorbeeld het vertalen in twee richtingen (vooruit en terug) en het controleren of het instrument in alle landen hetzelfde meet. De resultaten worden op verschillende manieren gepresenteerd, afhankelijk van wat de onderzoekers willen en nodig hebben.
Resultaten
Inmiddels wordt de vragenlijst niet alleen in Nederland gebruikt, maar ook internationaal gevalideerd in verschillende landen/culturen en contexten. Op dit moment zijn er elf vertalingen.
Er zijn verschillende artikelen gepubliceerd naar aanleiding van het onderzoeksproject:
- How Older People Experience the Age-Friendliness of Their City: Development of the Age-Friendly Cities and Communities Questionnaire.
- A multi-year quantitative study of the experienced age-friendliness in The Hague: A tale of four personas.
- The Age-Friendly Cities and Communities Questionnaire, AFCCQ.
Duur
Het project is in 2020 gestart.
Team
- Joost van Hoof
- Jeroen Dikken
Samenwerking
Voor dit project werkt het lectoraat Urban Ageing van De Haagse Hogeschool samen met de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Contact
Jeroen Dikken (j.dikken@hhs.nl)