Publiceren

Wellicht ken je de belangrijkste tijdschriften in jouw vakgebied. Het zijn de titels die je zelf leest en het onderwerp past bij jouw onderzoek. De hoeveelheid aan tijdschriften groeit snel. Je hebt er zelf zicht op en je krijgt natuurlijk advies van collega’s, maar je kunt ook gebruik maken van online tools. Deze tools helpen jou bij het bepalen of jouw onderzoek past bij het gekozen tijdschrift. Met deze tools kun je ook nog kennis maken met voor jou (nog) onbekende tijdschriften.

Wanneer je de titel, trefwoorden en soms je abstract van je manuscript invoert, krijg je vanzelf suggesties in welk tijdschrift je artikel het beste past. Met een aantal tools kun je zoeken naar tijdschriften van diverse, wetenschappelijke uitgevers.

• Manuscript Matcher 24 000 tijdschriften geïndexeerd in Web of Science 
• Jane: Journal/Author Name Estimator helpt je het beste MEDLINE tijdschrift te vinden.

Daarnaast hebben de grotere wetenschappelijke uitgevers hun eigen tools. 

• Journal Finder (Elsevier)
• Springer Journal Suggester 
• Wiley Journal Finder 
• Taylor & Francis Suggester
• IEEE Publication Recommender

Als je voor een tijdschrift kiest van een grote, gerenommeerde uitgever zoals Sage, Springer of Elsevier, hoef je je geen zorgen te maken. Wanneer je voor minder bekende uitgevers kiest of voor een tijdschrift uitgegeven door een universiteit of een (zo op het oog) onafhankelijke organisatie, dan doe je er goed aan om de kwaliteit en reputatie zorgvuldig te scannen. Om een goed wetenschappelijk tijdschrift te herkennen, kun je de volgende vragen stellen op basis van de informatie op de website:

1. Is het peer-review proces duidelijk beschreven?
2. Kun je eenvoudig achterhalen wie er in de redactie zit, of in het bestuur? Vaak vind je een lijst van de leden inclusief de instelling waaraan ze gelieerd zijn, en duidelijke contactgegevens. 
3. Wat zijn de publicatiekosten? Eventuele vergoedingen moeten duidelijk vermeld worden op een plek waar auteurs de informatie makkelijk kunnen vinden. Als de publicatiekosten extreem hoog zijn, dan kun je vraagtekens stellen over de reputatie.
4. Zijn de auteursrechten en licentievoorwaarden genoemd bij elk gepubliceerd artikel? 
5. Lijkt de naam van het tijdschrift verdacht veel op die van een veel beroemder tijdschrift? Maar is het net niet hetzelfde? Wees dan extra kritisch op de andere vragen. 
6. Bevat de website ook een statement (of andere informatie) over hoe het tijdschrift wangedrag in het onderzoek behandelt, zoals plagiaat, manipulatie van citaten en vervalsing van gegevens?
7. Kun je een statement vinden over hoe ze omgaan met eventuele belangenverstrengeling van auteurs, redactieleden en reviewers? 
8. Hoe regelmatig komt het tijdschrift uit? Als het goed is geeft de website informatie over hoe vaak het tijdschrift wordt gepubliceerd, en met welke regelmaat.
9. Waar wordt het tijdschrift geïndexeerd? Een serieus tijdschrift heeft een  gedegen archief en biedt informatie over waar artikelen uit het tijdschrift geïndexeerd worden en via welke kanalen die – behalve via de website van de uitgever – beschikbaar zullen zijn.

Hoe herken ik dubieuze OA tijdschriften?

Veel dubieuze tijdschriften doen zich voor als open access, waardoor ze de reputatie van echte open access tijdschriften hebben geschaad. Hoe bepaal je de kwaliteit van een OA tijdschrift? Het platform openaccess.nl geeft daar een goed advies over.  Zij raden de volgende vragenlijst aan om dubieuze OA tijdschriften uit te sluiten:

1. Heeft het tijdschrift een welomschreven onderwerpsgebied dat op de website duidelijk vermeld wordt? 
2. Zijn onderzoekers en wetenschappelijk docenten de primaire doelgroep? Worden ze ook op de website zo benoemd? 
3. Wie zitten er in het editorial board? Zijn dat gerenommeerde en bekende onderzoekers uit het vakgebied? 
4. Is het tijdschrift verbonden aan of wordt het gesponsord door een gerenommeerd wetenschappelijk instituut of wetenschappelijke society? 
5. Komen de artikelen overeen met het onderwerpsgebied van het tijdschrift en voldoet de inhoud aan de standaarden van het vakgebied? 
6. Worden alle OA fees duidelijk en eenduidig vermeld op de website van het tijdschrift? 
7. Hebben alle artikelen in het tijdschrift een DOI (Digital Object Identifier)? 
8. Vermeldt het tijdschrift duidelijk (per artikel) de (her)gebruiksrechten bv. Creative Commons CC BY licences)? 
9. Heeft het tijdschrift een ISSN (International Standard Serial Number)? 
10. Is de uitgever lid van de Open Access Scholarly Publisher Association? 
11. ​Komt het tijdschrift voor in de Directory of Open Access Journals (DOAJ)? 

Directory of Open Access Journals (DOAJ) – heb je een OA tijdschrift gevonden en overweeg je daar je manuscript naar op te sturen, dan kan je kijken of het tijdschrift opgenomen is in DOAJ. De tijdschriften opgenomen in DOAJ gaan allemaal door een kwaliteitscontrole en moeten voldoen aan meerdere criteria.  

Wanneer een tijdschrift nog niet opgenomen is in DOAJ, kun je zelf ook de controle uitvoeren. Principles of Transparency and Best Practice in Scholarly Publishing is een lijst met criteria die je helpt om de kwaliteit van een OA tijdschrift te beoordelen. Dat zijn dezelfde criteria die worden toegepast op tijdschriften met een betaald abonnement.  

Goede Open Access tijdschriften zijn lid van  Open Access Scholarly Publisher's Association (OASPA). Kijk of dit het geval is met het tijdschrift dat je hebt gekozen.  

De interactieve tool Think, check & submit helpt je om de door jouw gekozen tijdschrift te verifiëren.

De impactfactor (IF) meet de frequentie waarmee artikelen uit een tijdschrift (gemiddeld) worden geciteerd in de tijdspanne van een jaar. Door te kijken naar hoe vaak artikelen worden geciteerd, kan men het belang van een tijdschrift meten. Het wordt gebruikt om het belang van een tijdschrift te meten door te berekenen hoevaak de artikelen worden geciteerd.  

Hoe wordt de impactfactor berekend?  

De berekening is gebaseerd op een periode van twee jaar en houdt in dat het aantal keren dat artikelen zijn geciteerd wordt gedeeld door het aantal artikelen dat geciteerd kan worden. De berekening gaat, schematisch, als volgt:  

A = Hoe vaak de artikelen uit 2018 en 2019 zijn geciteerd in een geïndexeerd tijdschrift in 2020.  

B = het totale aantal "citeerbare items" gepubliceerd in 2018 en 2019.  

Hieruit volgt: A / B = impactfactor 2020  

Waar vind ik impact factor van een tijdschrift?

De impactfactor wordt gerapporteerd door Clarivate, de organisatie achter Web of Science en gepubliceerd in de Journal Citation Reports (JCR). Dit is een ranking van 12.000 tijdschriften. Je zoekt naar een tijdschrift door de titel in te vullen. Omdat impactfactoren op zichzelf weinig betekenen, kun je het tijdschrift dat je interesseert vergelijken met  andere tijdschriften in hetzelfde vakgebied. 

Source Normalized Impact per Paper (SNIP) is een portaal ontwikkeld door CWTS (Centre for Science and Technology Studies) van de Universiteit Leiden. 

SCImago Journal Rank (SJR) is een portaal met wetenschappelijke indicatoren voor tijdschriften en landen van publicatie, ook ontwikkeld door Elsevier. 

Moet ik bij de keuze van een tijdschrift rekening houden met de impact factor? 

Dit blijft natuurlijk je eigen keuze, maar het is goed om te realiseren wat de impact factor is en wat het niet is. Er is ook veel kritiek op de IF. Een hoge impact factor is niet per se een bewijs van de kwaliteit van een tijdschrift. Eén van de redenen hiervoor is dat slechts enkele artikelen in het tijdschrift kunnen zorgen voor grote hoeveelheden citaten, terwijl het grootste deel van de andere artikelen in hetzelfde tijdschrift van lagere kwaliteit (kunnen) zijn. Veel onderzoekers beschouwen het echter als prestigieus om te publiceren in een tijdschrift met een hoge IF, omdat de IF aan kan tonen  of een tijdschrift relatief belangrijk of invloedrijk is binnen een vakgebied.  

Het beleid van de HHs is om zo veel mogelijk Open Access (OA) te publiceren. Wanneer je Open Access publiceert, zorg je voor betere toegankelijkheid en valorisatie van kennis. Daarom is het belangrijk om het Open Access beleid in beschouwing te nemen wanneer je voor een tijdschrift kiest. 

Er zijn veel vooroordelen over Open Access tijdschriften, zoals dat de kwaliteit daarvan minder is dan van tijdschriften met een betaald abonnement. Dit is echter één van de mythes over Open Access. Open Access tijdschriften met of zonder publicatiekosten gebruiken vaak dezelfde peer-review procedures en vragen dezelfde experts om artikelen te reviewen als tijdschriften met abonnementen. OA tijdschriften zijn meestal jonger dan tijdschriften zonder OA beleid omdat Open Access redelijk nieuw is. Vandaar dat er meer tijd nodig is voor OA tijdschriften om een eigen reputatie op te bouwen.

Met de toenemende digitalisering zijn nieuwe manieren mogelijk om onderzoek met anderen te delen. Met name in de universitaire wereld heeft dat geleid tot een herbezinning op de rol van wetenschappelijk publiceren. Alle Nederlandse hogescholen en universiteiten (en zeer veel buitenlandse universiteiten) hebben inmiddels de Berlin Declaration ondertekend. Een verklaring waarin instellingen het basisprincipe van Open Access (OA) onderschrijven:

Wetenschappelijke publicaties moeten, zeker als ze gefinancierd zijn met publieke middelen, kosteloos en snel toegankelijk zijn voor iedereen met een internetverbinding. Deze vrije toegankelijkheid zorgt voor een groter publieksbereik en versterkt de kenniscirculatie.

Veel onderzoekers zien het nut van Open Access in. Maar weten niet precies wat zij daarvoor moeten doen. De eerste stap voor het toegankelijk maken van onderzoeksresultaten is het zorgvuldig omgaan met je rechten als auteur. Zorg er bijvoorbeeld voor dat je het recht hebt om je publicatie te mogen gebruiken binnen de eigen instelling of de postprint op je eigen website te publiceren of op te laten nemen in een repository. 

Er zijn diverse manieren om publicaties open toegankelijk te maken.

• Publiceren in Open Access repositories (de zogenaamde groene route)
• Publiceren in Open Access journals (de zogenaamde gouden route)

Plaats je publicatie in een digitaal Open Access-archief (‘repository’), dat beheerd wordt door je instelling. Je kunt bij je repository-beheerder van de bibliotheek informeren hoe dat in zijn werk gaat. Met toestemming van de uitgever kun je de postprint van je publicatie in de repository plaatsen en anders de preprint. Soms kan er dan wel sprake zijn van een embargo-periode. Onderwijsinstellingen kunnen werken met een institutionele repository (toegang beperkt tot de eigen instelling) en/of een nationale repository (toegang openbaar). De nationale repository voor het hbo is de HBO-Kennisbank: http://hbo-kennisbank.nl. De nationale repository voor het wo is Netherlands Research Portal: https://netherlands.openaire.eu/

Voor onderzoekers is het van belang om te publiceren met een (wetenschappelijk erkend) gerenommeerd uitgever. Het is mogelijk om een publicatie zowel via een uitgever te publiceren als om het vrij beschikbaar te stellen via een Open Access repository. Als auteursrechthebbende kun je zelf bepalen wie je welke rechten geeft. Je kunt met je uitgever een licentie afsluiten waarbij de uitgever alle rechten krijgt die nodig zijn voor publicatie. In deze licentie kan worden overeengekomen dat de publicatie ook openbaar wordt gemaakt via een Open Access repository (direct of na een embargo-periode). Steeds meer uitgevers gaan hiermee akkoord. Ook als een uitgever vast houdt aan de overdracht van auteursrecht, is het vaak wel toegestaan om de publicatie (soms wel alleen de preprint) beschikbaar te stellen via een repository. Het aantal uitgevers dat hiermee akkoord gaat neemt ook toe.

Lever je publicatie aan bij een Open Access-tijdschrift. De Directory of Open Access Journals (www.doaj.org) geeft een overzicht van meer dan 6000 tijdschriften met kwaliteitscontrole (‘peer-reviewed’). Elke maand weer verschijnen er nieuwe tijdschriften online. Het aantal digitale Open Access tijdschriften neemt toe en dus ook de mogelijkheden om daarin te publiceren.

Er wordt ook vaker geëxperimenteerd met hybride modellen: digitale tijdschriften waarin naast de ‘reguliere gesloten’ artikelen ook Open Access artikelen zijn opgenomen. Meer en meer uitgevers bieden deze mogelijkheid aan: BioMed Central, Springer Open, Wiley Open Access, etc.

De website SHERPA RoMEO biedt informatie over het beleid van een groot aantal uitgevers op het gebied van auteursrecht en Open Access.

Jaarlijks registreren lectoraten hun publicaties op de Sharepointpagina Onderzoek Lectoraten. Heb je geen toegang tot deze pagina op Sharepoint omgeving, dan kun je toegang aanvragen via research@hhs.nl.

De geregistreerde publicaties worden beoordeeld op auteursrechten door de bibliotheek en indien toegestaan opgenomen in de institutionele repository, om gedeeld te worden via de HBO Kennisbank en Publinova.

Wanneer een artikel of een hoofdstuk in Open Access is gepubliceerd door de uitgever, met de Creative Commons-licentie, hoef je verder niets te doen. Bibliotheekmedewerkers vinden de full-tekst op basis van aangeleverde metadata. Indien de publicatie niet als Open Access is gepubliceerd, mag de post-printversie (geaccepteerd manuscript) van je artikel of hoofdstuk waarschijnlijk wel gedeeld worden. Bibliotheekmedewerkers zoeken dit voor jou uit, maar ze hebben wel de post-printversie van jou nodig. Deze kun je uploaden tijdens de registratie van je publicatie op de Sharepointpagina. Als je dit niet hebt gedaan, kun je de juiste versie alsnog sturen naar de bibliotheek. Zo wordt de publicatie opgenomen in de institutionele repository en meestal na een bepaalde embargoperiode, beschikbaar in de HBO Kennisbank en Publinova. De publicatie wordt geteld als Open Access.

Meestal worden vaktijdschriften niet in Open Access gepubliceerd en hebben uitgevers geen Groene routebeleid. Over het algemeen hebben veel uitgeverijen er geen bezwaar tegen om jouw artikel via een institutionele repository te delen na een bepaalde embargoperiode, maar je moet hiervoor altijd  toestemming krijgen. Je kunt dit vragen aan de uitgever wanneer je een artikel in een vaktijdschrift of andere populaire media publiceert. Als de toestemming wordt gegeven, vermeld dit dan in het registratieformulier op SharePoint onder het veld Open Access met: "ja, met toestemming van de uitgever".

Wanneer je een presentatie geeft op een congres, draag je normaalgesproken geen auteursrechten over aan de organisatoren, tenzij dit expliciet wordt aangegeven wanneer jouw bijdrage wordt opgenomen in de proceedings. De Haagse Hogeschool blijft dus de auteursrechthebbende. Indien je een paper, presentatie of poster hebt die je wilt delen via de HBO Kennisbank en Publinova, kun je deze uploaden in SharePoint of deze achteraf opsturen naar de bibliotheek. De bibliotheek ontvangt ook graag onderzoeksrapporten die zijn uitgegeven met het logo van de Haagse Hogeschool. De conferentiebijdragen en de rapportages mogen openbaar gedeeld worden via de HBO Kennisbank en Publinova en tellen dus ook als Open Access publicaties. 

Conferentiebijdragen en onderzoeksrapporten kun je ook voorzien van een Creative Commons-licentie. Hierdoor wordt jouw werk niet alleen openbaar gedeeld, maar kan ook beter worden hergebruikt en benut door anderen.