Wij zijn allen aan zet
Veel nieuwsberichten die wij lezen lijken normaal gesproken ver van ons of onze invloedssfeer vandaan. Dat is niet het geval bij het nieuws van deze woensdag. Het rapport van de regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld Mariette Hamer beschrijft de noodzaak voor een verandering in de benadering van seksueel ongewenst gedrag in het hoger onderwijs. De cijfers zijn schrijnend: in het afgelopen jaar maakte de helft van alle vrouwen tussen 18 en 24 jaar een vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag mee.
Seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft in veel gevallen grote impact op de slachtoffers. Dit meemaken in de studietijd, een fase van identiteitsontwikkeling, kan grote gevolgen hebben. Wij willen allemaal dat studenten zich veilig kunnen ontplooien in onze kennisinstellingen en hun volle potentieel kunnen ontwikkelen.
De gedachte dat deze ontwikkeling bruut geremd wordt, of sluipend vertraagd, is ondraaglijk. Daarom zoeken wij naar mogelijkheden om nog beter de veilige leeromgeving te creëren die onze studenten en ook onze collega’s nodig hebben.
Het rapport adviseert te nemen stappen op het niveau van cultuur, structuur en systeem. Hier ligt een rol voor het netwerk van hogescholen en universiteiten dat is ontstaan vanuit de Amnesty International campagne rond consent - Let’s talk about Yes. Binnen dit netwerk delen wij niet alleen kennis en best practices, maar spreken ook concrete acties af. Het vergroten van de sociale veiligheid is een belangrijk aandachtspunt voor de hogescholen, waar ook al veel maatregelen uit zijn voortgekomen.
De #metoo beweging heeft velen van ons de ogen geopend. Voor de meeste vrouwen (en uiteraard ook mannen) zit de verbazing helaas niet in het feit dat er veel ongewenst gedrag is, maar in het feit dat je er iets aan kunt doen. De enorme empowerment die hieruit is ontstaan, geeft hoop dat bewustwording – en solidariteit - helpt. Als ik met leeftijdsgenoten praat, generen wij ons soms over de dingen die wij geaccepteerd hebben, als betrokkenen maar ook als bijstanders. Een simpel klinkende conclusie die nog niet zo makkelijk te realiseren is: Wij moeten (meer) in gesprek over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Zo kunnen wij met en van elkaar leren hoe het te voorkomen, welke preventieve acties er mogelijk zijn, hoe we de opvang van slachtoffers kunnen verbeteren, en er samen voor zorgen dat geen student of medewerker die overschrijdend gedrag meemaakt zich ervoor schaamt om dit te melden.
Deze gewaarwording is niet nieuw – ook bij De Haagse bieden wij op dit gebied verschillende workshops aan voor studenten en voor medewerkers. Maar het loopt nog geen storm met aanmeldingen. Zoals in veel contexten: met een vrijwillig aanbod bereiken wij vaak juist niet die groep voor wie de training nuttig zou zijn. Daarnaast stoten voorstellen voor verplichte workshops vaak op weerstand – “Wij moeten er al zoveel bij doen” in de curricula, in de leergang Basis Didactische Bekwaamheid, bij de onboarding voor nieuwe medewerkers. Alle praktische bezwaren zijn bekend.
En toch blijkt uit onderzoek dat trainingen zowel voor studenten alsook voor medewerkers enorm veel impact hebben. Je verantwoording nemen op zo’n belangrijk thema is dan ook niet “iets erbij doen” maar de kern van onze maatschappelijke opdracht – talentontwikkeling vraagt om een veilige omgeving.
Wij zijn allen aan zet om dit te realiseren.
Elisabeth Minnemann