Duurzame Burgerberaden

Sinds enkele jaren is het burgerberaad een veelbelovende participatievorm om burgers te betrekken bij maatschappelijke vraagstukken. Ambtenaren en politici hebben hoge verwachtingen van burgerberaden als participatievorm om oplossingen te vinden voor complexe vraagstukken, zoals klimaat en duurzaamheid waarvoor het burgerberaad een geschikte aanpak lijkt te zijn.

Wat is een burgerberaad? 

Een burgerberaad is een participatievorm waarbij een representatieve (gelote) groep burgers een overheidsorganisatie adviseert over een urgent, complex en veelal omstreden vraagstuk. De adviezen komen tot stand tijdens bijeenkomsten waarin deelnemers, ondersteund door experts, zich verdiepen in het vraagstuk en hierover diepgaand met elkaar in gesprek gaan. 

Het organiseren van een burgerberaad is niet eenvoudig. Participatieprofessionals, een groeiende groep ambtenaren verantwoordelijk voor burgerparticipatie, stellen zich de vraag: hoe ontwerp en organiseer je een burgerberaad op een goede en effectieve manier?  

Ze streven naar een goede uitvoering, omdat een niet goed georganiseerd burgerberaad averechts kan werken en de bereidheid tot participatie en het vertrouwen van burgers in de overheid schaadt. 

Met het onderzoeksproject Duurzame Burgerberaden willen we bijdragen aan het ontwikkelen van concrete, toepasbare kennis die participatieprofessionals nodig hebben om burgerberaden met succes uit te voeren. Deze kennis is nodig om te voorkomen dat het burgerberaad de volgende hype - op het gebied van burgerparticipatie - is die door een combinatie van hoge verwachtingen en tegenvallende resultaten, snel weer verdwijnt. 

Het onderzoek richt zich op vier kenmerken van burgerberaden:  

• de representativiteit van de deelnemersgroep 
• de rol van experts tijdens het burgerberaad 
• de invloed van adviezen op beleid
• de maatschappelijke verankering ervan

Toolkit voor participatieprofessionals

In leernetwerkbijeenkomsten komen participatieprofessionals samen die betrokken zijn bij de organisatie van burgerberaden, voornamelijk gericht op klimaat of duurzaamheid. Tijdens deze bijeenkomsten worden praktijkervaringen en onderzoeksinzichten gedeeld. De verkregen inzichten uit dit onderzoek dienen als waardevolle richtlijnen voor participatieprofessionals bij het vormgeven van een burgerberaad.  

Deze inzichten worden geïntegreerd in een ontwerp-toolkit, die participatieprofessionals voorziet van middelen om doordachte keuzes te maken voor, tijdens en na afloop van een burgerberaad. Daarnaast beoogt dit onderzoek meer inzicht te geven in de waarde van burgerberaden als participatievorm met betrekking tot vraagstukken over klimaat en duurzaamheid. 

Centraal in dit onderzoek staat het leernetwerk met 14 praktijkpartners uit gemeenten en provincies. Bij de uitvoering van ons onderzoek werken we samen met de participatieprofessionals in deze organisaties. Hierdoor proberen we in te spelen op de vragen en dilemma’s in de praktijk. We ontwikkelen gedurende het onderzoek inzichten die toegepast kunnen worden bij burgerberaden van andere deelnemers aan het leernetwerk. Met deze aanpak verwachten we kennis te ontwikkelen die makkelijk toepasbaar is in de praktijk.  

Looptijd

Het project start 1 februari 2024 en heeft een looptijd van 2 jaar. 

Resultaten

Tussentijdse resultaten worden gedeeld via longreads en blogs via het Kennisknooppunt Participatie.  

Verwachte kennisproducten:

• Ontwerp-toolkit voor participatieprofessionals  
• Longreads met de onderzoeksresultaten  
• Blogs 
• Wetenschappelijke artikelen 

In de media

• Interview Binnenlands Bestuur Christine Bleijenberg en Reint Jan Renes  
• Interview NRC – Christine Bleijenberg

Samenwerking

Kennispartners

• Hogeschool van Amsterdam: Lectoraat Coördinatie Grootstedelijke Vraagstukken - HvA
• Hogeschool van Amsterdam: Lectoraat Psychologie voor een Duurzame Stad - HvA

Praktijkpartners

• Gemeente Amsterdam
• Gemeente Den Haag
• Gemeente Utrecht
• Gemeente Zwolle
• Gemeente Haarlem
• Gemeente Heemstede
• Provincie Zuid-Holland
• Provincie Gelderland
• Gemeente Arnhem
• Gemeente Middelburg
• Gemeente Almere
• Gemeente Zeist
• Zorgbelang Zeeland
• Gemeente Culemborg

Kennispartners

• Bureau EMMA
• Bureau Burgerberaad
• Kennisknooppunt Participatie van het Ministerie van I&W

Financiering

Het onderzoek wordt mogelijk gemaakt door een subsidie van Regieorgaan SIA, vanuit de regeling RAAK-publiek.

Team

• dr. Christine Bleijenberg
• dr. Marianne van Bochove
• Juliet van Viersen MSc
• Stefanie Schuddebeurs MSc
• Luca Middelkoop
• Karima el Jaouhari

Contact

dr. Christine Bleijenberg, c.e.bleijenberg@hhs.nl