Flexpertise voor een duurzame, inclusieve toekomst

In een maatschappij in transitie naar een duurzame en inclusieve samenleving krijgen organisaties en experts te maken met complexe vraagstukken en ‘wicked problems’ waarvan de oplossing (nog) niet voorspelbaar is. Experts op diverse onderwerpen zijn onmisbaar om dit voor elkaar te krijgen. Maar wat experts, teams en organisaties kunnen en moeten bijdragen evolueert voortdurend. De expertise die nodig is om deze transities een succes te maken, verandert onder invloed van nieuwe inzichten, wetgeving, samenwerkingsverbanden en (technische) oplossingen. In deze context is Flexpertise onmisbaar.

Flexpertise is het vermogen van professionals om te reageren en anticiperen op een veranderende vraag naar expertise. Flexpertise zorgt ervoor dat mensen expertise hebben die waardevol is voor henzelf en voor hun stakeholders. Het promotie-onderzoek van Lonneke Frie laat zien wat Flexpertise is en wat maakt dat werkenden zich voortdurend kunnen aanpassen en ontwikkelen. Dat is goed voor de eigen duurzame inzetbaarheid en voor de organisaties waarvoor ze werken.

Voortbouwend op haar onderzoek richten Lonneke Frie en haar Flexpertise onderzoeksteam zich op de vraag hoe je Flexpertise kunt bevorderen van individuen, teams en organisaties. Dit doen we aan de hand van drie onderzoekslijnen.

Duurzaamheidstransities en Flexpertise

Versnellen van duurzaamheidstransities met Flexpertise

Systemische duurzame transities, zoals de energietransitie, de voedseltransitie, de transitie naar een circulaire economie, maar ook de transitie naar een inclusieve samenleving vragen allemaal om samenwerking tussen professionals met verschillende expertisegebieden. Het gaat om het (gezamenlijk) ontwikkelen van nieuwe expertise voor complexe vraagstukken en het van waarde maken van deze expertise binnen een netwerk van samenwerkende organisaties, toezichthouders en maatschappelijke instanties. Dat is een complex vraagstuk, waarbij de betrokkenen geregeld ervaren dat de veranderingen soms langzamer gaan dan ze eigenlijk zouden willen. 

Als we transities willen versnellen, is het van belang de Flexpertise skills van alle betrokkenen te vergroten. In het promotieonderzoek van Lonneke Frie zijn variabelen vastgesteld waarmee een organisatie Flexpertise kan bevorderen (organisatiefactoren). Marieke Gombault en Lonneke Frie onderzoeken nu hoe een organisatie de interne transitie naar duurzaamheid kan versnellen door (beter) invulling te geven aan deze organisatiefactoren. 

In het eerste deel van ons onderzoek hebben we onderzocht welke organisatiefactoren van belang zijn voor het creëren van een flexpertise stimulerend ‘ecosysteem’ waardoor transities kunnen versnellen. Daarnaast hebben we een dynamisch model ontwikkeld waarin duidelijk wordt hoe deze variabelen elkaar beïnvloeden.  

Op dit moment ontwikkelen we een methode om interne organisatiefactoren in kaart te brengen, een duidelijk beeld van de huidige situatie te schetsen en verbeterpunten te signaleren. Deze aanpak passen we de komende maanden toe bij De Haagse Hogeschool en een andere organisatie. Geïnteresseerd?  

Meld je aan voor het onderzoek 

Governance tijdens systemische transities

De rol en de individuele verantwoordelijkheid van leden van de Raad van Bestuur of de Raad van Toezicht veranderen. Leden van de RvB en RvT zullen zich steeds moeten aanpassen en ontwikkelen om hun organisaties goed te kunnen (blijven) leiden en toekomstbestendig te maken. Zeker gezien nieuwe wetgeving zoals het EU Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD), waarbij het doorgronden van de complexiteit van de toeleveringsketen en het voortdurend aanpassen van de strategie aan nieuwe eisen en omstandigheden, gewenst is. In de context van een wereld in transitie is Flexpertise daarmee een core competentie.

Dit onderzoek richt zich op de vraag: Wat zijn de variabelen (skills) die bepalen dat bestuursleden hun organisatie goed kunnen leiden door de soms onvoorspelbare ontwikkelingen in het kader van duurzaamheidstransities?

Flexpertise voor iedereen

Neuro-inclusieve randvoorwaarden voor flexpertise

Op de arbeidsmarkt is er behoefte aan werkenden die zich tijdig omscholen en bijscholen, zodat iedereen blijft bijdragen in een veranderende context (Flexpertise). Ons onderzoek laat zien dat Flexpertise zes vormen van aanpassing vraagt die niet voor iedereen mogelijk zijn. Voor Flexpertise is het bijvoorbeeld nodig dat je om kunt gaan met problemen waarvoor de oplossing nog niet vaststaat. Je moet diepgewortelde routines kunnen loslaten en je bewust zijn van je sterke en zwakke punten. Deze behoefte aan Flexpertise gaat samen met de verwachting dat mensen bereid en in staat zijn om regie te nemen over hun eigen ontwikkeling en zich zelfstandig kunnen aanpassen. Voor sommigen is dat geen automatisch onderdeel van hun talenten. Zij moeten hierbij geholpen worden.

We willen onderzoeken hoe we dat voor iedereen mogelijk kunnen maken door een neuro-inclusieve omgeving te creëren. Met een dergelijke omgeving kan iedereen werk maken van zijn, haar of hen talent. Zo blijft het menselijk kapitaal binnen organisaties niet onbenut, en kan het talent dat nu nog aan de zijlijn staat zichzelf van waarde maken op de arbeidsmarkt. 

Flexpertise in het HBO-onderwijs

Studenten zijn de professionals van de toekomst die gaan werken in een omgeving waarin verandering de constante is. De inhoudsgebieden waarin ze worden opgeleid, en de organisaties waar ze zouden willen werken, veranderen voortdurend. Wat je nu leert, kan daarmee morgen alweer verouderd zijn. Het ontwikkelen van flexpertise tijdens de opleiding is daarom belangrijk, zodat studenten leren hoe je jezelf duurzaam inzetbaar houdt. Daarom ontwikkelen we flexpertise modules voor het onderwijs op De Haagse Hogeschool. Flexpertise in het onderwijs start met docenten die zichzelf steeds vernieuwen om te zorgen voor een up-to-date en relevant curriculum. Op dit moment onderzoeken we hoe HRM-docenten dat het beste kunnen doen. 

Leiderschap en Flexpertise

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat leiders een belangrijke rol hebben in het bevorderen van Flexpertise. Op dit moment onderzoeken we hoe leiders in het hoger onderwijs dat het beste kunnen doen. We onderzoeken wanneer en hoe leiders het beste kunnen handelen als een medewerker niet wil of kan inspelen op een veranderende vraag naar expertise. Het blijkt dat leiders een belangrijke rol hebben in het creëren van een veilig klimaat waarin je fouten kunt maken als je jezelf ontwikkelt in een nieuw vakgebied. Ook hebben leiders een belangrijke rol in het zichtbaar maken van de waarde van iemands expertise. Daarnaast moeten leiders de mogelijkheid creëren dat medewerkers zich buiten de grenzen van hun eigen vakgebied ontwikkelen en zodat iedereen een unieke ‘expertise cocktail’ kan ontwikkelen.

Culturele verschillen in Flexpertise

Culturen verschillen in de wijze waarop ze iemand erkennen als expert. Dat heeft onder andere te maken met de verschillen in focus op het individu of het collectief, en de vraag in hoeverre expertise wordt gezien als iets dat louter gebaseerd is op performance of ook beïnvloed wordt door je status, reputatie en netwerk. Binnen dit onderzoeksthema onderzoeken we hoe ons dynamische model van Flexpertise toepasbaar is binnen verschillende culturele contexten.

Interesse in ons onderzoek? 

Heb je interesse om bij te dragen aan ons Flexpertise onderzoek, neem dan contact op met Lonneke Frie (lfrie@hhs.nl of 06-24097385).

Voor specifieke vragen over of deelname aan ons onderzoek naar het versnellen van duurzaamheidstransities met Flexpertise kun je terecht bij Marieke Gombault (m.y.gombault@hhs.nl of 06-20408053).

Voor vragen over de rol van leiders in het bevorderen van Flexpertise, kun je contact opnemen met Sjoerd Dobbinga (s.dobbinga@hhs.nl).

Wil je weten hoe je flexpertise in het HBO-onderwijs kunt toepassen, neem dan contact op met Dulci Altorf (d.e.altorf@hhs.nl) of Brent Eekhout (b.eekhout@hhs.nl).

Publicaties

Wil je meer lezen over flexpertise, raadpleeg dan de volgende onderzoeksartikelen:

Proefschrift Beatrice van der Heijden: The measurement and development of professional expertise throughout the career: A retrospective study among higher level Dutch professionals  

Artikel: How flexperts deal with changing expertise demands: A qualitative study into the processes of expertise renewal

Flexpertise in het nieuws

• Waarom we in de toekomst allemaal Flexpert moeten zijn 
• Het ontwikkelen van Flexpertise 
• Binnenkort op Spotify: De Flexpertise podcast