Introductie
De platformeconomie brengt online vraag en aanbod voor goederen, arbeid, geld, entertainment, communicatie en informatie op een nieuwe manier samen, en heeft een ware digitale revolutie ontketend.
Het feit dat platformgerichte services een grote rol spelen in ons dagelijks leven betekent niet zonder meer dat hun maatschappelijke impact positief is. Zo zorgen banenplatformen zoals Deliveroo voor laagdrempelig en flexibel werk, maar daarmee komen ook de sociale zekerheden van werknemers in het geding. Daarnaast wordt in de pers vaak genoemd dat de leefbaarheid van steden onder druk staat door bijvoorbeeld het platform Airbnb.
Het doel van dit lectoraat is te onderzoeken hoe digitale platformen kunnen bijdragen aan een volhoudbare economie en welke rol verschillende stakeholders (consumenten, werkgevers/werknemers, de overheid en (platform)organisaties) hierin spelen.
Over het lectoraat
Volhoudbaarheid bestaat uit twee cruciale componenten: duurzaamheid en sociale inclusie. Zo kunnen platformoplossingen ervoor zorgen dat we onze bestaande middelen efficiënter inzetten in bijvoorbeeld de mobiliteitssector, de voedingsindustrie, en de sector fast-moving consumer goods (FMCG).
Sommige van deze oplossingen, zoals het online bestellen van boodschappen via Crisp en Picnic, zorgen er nog altijd voor dat mensen online kopen; daarnaast valt een groot deel van de winst te behalen in het voorkomen van verspilling. Vanuit dat oogpunt zitten we dus in een hoek van e-commerce-oplossingen waaruit we voordeel kunnen halen door data te delen, slimme technologieën toe te passen en consumenten en bedrijven feedback te geven op hun koopgedrag.
Deeleconomie
Wanneer er geen overdracht van eigendom plaatsvindt en mensen dus tijdelijk middelen huren of lenen, dan spreken we over deeleconomie. In de deeleconomie zijn consumenten van elkaar afhankelijk voor de kwaliteit van de dienst. Deze platformen moeten dus niet alleen op technisch vlak goed in elkaar zitten, maar er ook voor zorgen dat iedereen zich aan de spelregels houdt en dat er voldoende vertrouwen is, zowel onder gebruikers onderling als in de werking van het platform en in de zekerheid dat ze ook daadwerkelijk on-demand toegang hebben tot de dienst.
Het nieuwe werken
Tot slot stelt dit lectoraat de rol die techniek speelt in het faciliteren van ‘offline’ arbeid centraal. Het aantal zzp’ers is de afgelopen jaren flink toegenomen en een belangrijke aanjager van deze trend is de platformeconomie. Het is echter wel belangrijk dat het ‘nieuwe werken’ een sociaal vangnet biedt voor deze zzp’ers en dat er voor werkenden mogelijkheden zijn om zich op de korte en lange termijn te blijven ontwikkelen.
Minor 'Bouw je eigen platform'
Ook is het lectoraat nauw betrokken bij de opzet van de nieuwe minor ‘Bouw je eigen platform’. Tijdens deze minor leren studenten wat de platformeconomie precies inhoudt, wat de voorwaarden zijn waaronder platformen groot en succesvol kunnen worden, én maken ze een start met een eigen platformbedrijf om de dynamiek en geheimen van de platformeconomie te ontrafelen. Na afronding van de minor zijn studenten in staat om de verschillende facetten, die de basis vormen van een succesvol platform-business-idee, te herkennen en de maatschappelijke waarde ervan te toetsen. Bovendien kunnen deze studenten een marktanalyse schrijven waarbij zij tools voor data-analyse inzetten om hun platformidee te valideren. Ten slotte ontwikkelen de studenten hun digitale skills en leren marketingvaardigheden aan om hun idee voor een platform om te zetten in een concreet prototype dat zij in de markt kunnen implementeren.
Over de lector
Nicole Stofberg
In augustus is Nicole Stofberg gestart als lector Platformeconomie, een lectoraat dat onderzoekt hoe platformen bij kunnen dragen aan de volhoudbare economie: duurzaam en sociaal inclusief. Vanuit haar bestaande en huidige onderzoek is Nicole geïnteresseerd in hoe platformmodellen in de economie niet alleen voor gemak en efficiëntie kunnen zorgen, maar ook hoe ze kunnen bijdragen aan het oplossen van de bredere maatschappelijke uitdagingen van de komende decennia: de (eerlijke) verdeling van werk in een sterk veranderende arbeidsmarkt, de herdefiniëring van mobiliteit en de verduurzaming van consumptie en het efficiënter (her)gebruiken van fysieke producten. Nicole zal haar onderzoek daarom in eerste instantie richten op de zogenaamde gigs economy, mobiliteitsplatformen en de circulaire (deel)economie.
Nicole heeft eind 2022 haar promotie aan de UvA afgerond. Haar promotieonderzoek was gericht op de deeleconomie. In de afgelopen jaren werd het onderzoek van Nicole in vier academische publicaties belicht, onder andere in het prestigieuze Journal of Management Studies. Daarnaast heeft zij verschillende opiniestukken geschreven over onder andere autodelen, de toekomst van de mobiliteitssector en over de uitdagingen van flexwerkplatformen binnen de context van de EU.
