1. Home
  2. Onderzoek
  3. Lectoraten
  4. Details
Kenniscentrum Digital Operations & Finance

Lectoraat Smart Sensor Systems

Hoe kunnen agrarisch ondernemers voor het ideale klimaat in hun kassen zorgen, zodat hun tomatenplanten zo veel mogelijk exemplaren van het smaakvolste soort afleveren? Is het mogelijk zelfsturende rolstoelen te ontwikkelen, waardoor ouderen langer mobiel blijven en zelfstandig op bezoek kunnen bij familie en vrienden? En op welke manier meet je wat de blootstelling is aan schadelijke omgevingsfactoren zoals fijnstof, geluid of straling

Jaarverslag 2020 (pdf)
Over het lectoraat

Slimme meetinstrumenten en sensoren (statisch, mobiel en zelfs draagbaar) leveren een wereld aan nuttige gegevens en toepassingen op. Voor het bedrijfsleven, de zorg, maar ook andere sectoren. Het lectoraat Smart Sensor Systems richt zich op het ontwerp en de ontwikkeling van dergelijke meetnetwerken, maar ook op het verwerken en terugkoppelen van metingen.

Preventie en predictie zijn de kernwoorden van het lectoraat. Meten is weten. En weten is vóór zijn. Of het nu gaat om predictieve modellen voor gezondheid en (arbeids)veiligheid of early warning systems voor preventief onderhoud van machines. Voorkomen is beter – en goedkoper – dan genezen of repareren.

Team

Alieh Alipour

Lodewijk Arntzen

Rufus Fraanje

Bas Hilckmann

Astrid Jansen

Erdal Korkmaz

Derek Land

Wasif Muhammad

John Seiffers

Fidelis Theinert

Alieh Alipour

Alieh Alipour is gepromoveerd in Civiele Techniek aan de TU Delft. Ze werkte de afgelopen jaren als adviseur en onderzoeker in de wegenbouw. Sinds 2020 werkt ze bij het Lectoraat Smart Sensor Systems. Alieh is projectleider van PrimaVera en docent Werktuigbouwkunde in Predictive Maintenance.

a.alipour@hhs.nl

Lodewijk Arntzen

L. H. Arntzen is hogeschoolhoofddocent verbonden aan de opleiding Technische Natuurkunde. Naast het geven van onderwijs in het TN curriculum ontwikkelt hij de afstudeerrichting Nanotechnologie. Zijn onderzoek behelst het toepassen van micro- en nanotechnologie bij het ontwikkeling van een nieuwe sensoren.

L.H.Arntzen@hhs.nl

Rufus Fraanje

Rufus Fraanje is hogeschoolhoofddocent bij de opleiding Mechatronica en hoofdonderzoeker in het lectoraat Smart Sensors and Systems aan de Haagse Hogeschool. Hij is gepromoveerd op de ontwikkeling van rekenkundig efficiƫnte en robuuste adaptieve regelalgorithmes aan de Universiteit Twente. Hij is PostDoc onderzoeker aan de TU Delft geweest en innovator bij TNO. In 2012 is hij de toen pas gestarte opleiding Mechatronica aan de Haagse Hogeschool komen versterken waar bij onder andere de minor Robotics and Vision Design heeft opgezet. Zijn onderzoek richt zich momenteel op positie-bepaling en navigatie van low-cost (mobiele) robots en de ontwikkeling en toepassing van machine-learning in zelf-lerende (complexe) control systemen. Hij is enthousiast over ontwikkelingen binnen ROS (Robot Operating System) en het Python scientific-computing eco-system, die hij toepast in zijn onderwijs en onderzoek. Expertise: Adaptive control, machine learning, signal processing and system identification, mechatronic systems design, robotics

p.r.fraanje@hhs.nl

Bas Hilckmann

Bas Hilckmann heeft Technische bedrijfskunde aan de HTS gestudeerd. Hij is parttime hogeschooldocent Built Environment (Ruimtelijke Ontwikkeling en Civiele Techniek). Daarmee heeft hij een expertrol in duurzame mobiliteit en bereikbaarheid in gebiedsontwikkeling. Zijn onderzoek in het lectoraat richt zich op autonoom vervoer en de opzet van digital twin in een gezonde stedelijke leefomgeving.

s.p.hilckmann@hhs.nl

Astrid Jansen

Coördinator van alle lopende zaken binnen het lectoraat.

a.p.jansen@hhs.nl

Erdal Korkmaz

Erdal Korkmaz is hogeschooldocent bij de opleiding Electrotechniek en onderzoeker in het lectoraat Smart Sensors and Systems. Hij is gepromoveerd op de ontwikkeling van een efficiënte methode om de verstrooiing aan perfect-geleidende voorwerpen numeriek te berekenen aan de Technische Universiteit Delft, dat gefinancierd is door TNO om nabijheidsbuizen te kunnen modelleren. Hij is PostDoc onderzoeker aan de TU Delft, TU Eindhoven en onderzoeker bij TNO geweest. Daarna heeft hij meer dan een decennium in Turkije als universitair docent en bij TUBITAK als parttime senior onderzoeker gewerkt, een eigen onderzoeksgroep opgericht en leidde hij verschillende onderzoeksprojecten. Sinds 2016 is hij weer werkzaam in Nederland in hoger onderwijs en vanaf september 2020 bij De Haagse Hogeschool. Zijn onderzoek richt zich momenteel op het ontwikkelen van slimme sensoren om bepaalde soorten kanker eenvoudig te detecteren. Daarnaast is hij betrokken bij een onderzoek om blootstelling aan elektromagnetische straling te kunnen meten en monitoren. Zijn expertise is computational electromagnetics, antennas and microwave engineering

e.korkmaz@hhs.nl

Derek Land

Derek Land is docent bij Technische Natuurkunde. Hij heeft in Groningen Natuur- en sterrenkunde gestudeerd met vooral een interesse in de massaverdeling in het heelal. Na zijn afstuderen heeft hij bij TNO bij de afdeling Akoestiek onderzoek gedaan naar geluidsoverdracht, maar ook naar meetsystemen en data-analyse. In zijn huidige werkzaamheden als docent is hij actief in het snijvlak van de natuurkunde en het gebruik van de computer. Met de nadruk op de algoritmeontwikkeling en de digitalisering van het onderwijs. Deze expertises worden ook in het lectoraat ingezet bij projecten in de agritech sector en de ontwikkeling en het testen van sensoren.

d.d.land@hhs.nl

Wasif Muhammad

Wasif Muhammad is hogeschooldocent bij de opleiding Elektrotechniek en onderzoeker binnen het lectoraat Smart Sensor Systems. Hij doet onderzoek op het gebied van Smart Mobility, en specifiek op positiebepaling en navigatie van autonoom rijdende voertuigen zoals Alley Hoop en Twizy, en de ontwikkeling en toepassing van sensor fusion en machinelearning.

w.muhammad@hhs.nl

John Seiffers

John Seiffers is partner van Accenda B.V. en was kwartiermaker van het Lectoraat Smart Sensor Systems. Hij is cum laude afgestudeerd (1992, Elektronica) op het ontwikkelen en implementeren van een kleurenmeet- en regelsysteem voor een lopendeband oven ten behoeve van een optimale koekkleur.

john.seiffers@accenda.nl

Fidelis Theinert

Fidelis Theinert werkt als onderzoeker en docent aan De Haagse Hogeschool te Delft. Vanaf 2012 heeft hij meegewerkt aan de ontwikkeling en de oprichting van de opleiding Mechatronica. Sinds 2015 is hij bezig met de ontwikkeling van de nieuwe ā€˜Minor Embedded Systemsā€™ voor de opleiding Elektrotechniek.

j.f.theinert@hhs.nl

Over de lector

LinkedIn LinkedIn profiel

dr. John Bolte

John Bolte studeerde af als aardbevingsseismoloog aan de Universiteit Utrecht. In 2003 promoveerde hij aan de TU Delft op het gebied van akoestische imaging. Al vanaf 2002 werkt hij als scientific project manager voor het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Hij  schreef bijvoorbeeld aan een nationale richtlijn voor de bescherming van werknemers tegen elektromagnetische velden. Bij het RIVM deed hij ook jarenlange ervaring op met het ontwikkelen en toepassen van draagbare meetinstrumenten (wearables). Hij kreeg diverse onderzoeksubsidies toegekend van ZonMw en RIVM (> 1,25 Miljoen Euro). John Bolte studeerde in 2011 af als milieuepidemioloog aan de Vrije Universiteit en werd in 2016 benoemd tot lector aan De Haagse Hogeschool. In 2020 is hij aangesteld als directeur (leading lector) van het Kenniscentrum Digital Operations & Finance.
Commissies en nevenfuncties:
- Lectorenplatform Domein Applied Sciences
- Platform Praktijkgericht ICT-onderzoek (PRIO)
- NWA Meten en Detecteren van gezond gedrag
- Beroepenveldcommissie opleiding Data Science i.o.

+31 (0) 15 - 260 63 86
j.f.b.bolte@hhs.nl
Met behulp van slimme sensoren kunnen we de gezondheidsrisicoā€™s van medewerkers al vroeg in kaart brengen.
Met statische, mobiele en zelfs draagbare sensors (wearables) kunnen zowel de milieublootstelling als de biologische en gezondheidseffecten (gelijktijdig) gemeten worden. Dit geeft bijvoorbeeld de mogelijkheid om in ruimte en over tijd de blootstellingsvariaties te monitoren en deze eventueel te verminderen. Denk hierbij aan terugkoppelingssystemen die verkeer automatisch omleiden. Bij mens en dier geeft het de mogelijkheid gelijktijdig het verplaatsings- en bewegingsgedrag, voedingspatroon, het persoonlijke externe exposoom en daarnaast gezondheidsfactoren te bemeten. Denk hierbij ook aan participatie van burgers die zelf in meer of mindere mate blootstelling meten, het zogenaamde Citizen Science, maar ook hun lichaamsfuncties (o.a. fitbit en smart watches) en gezondheidsparameters testen, het zogenaamde Quantified Self. Daarmee kan de sterkte van eventuele individuele blootstelling-gezondheidsrelaties worden bepaald, en kan deze kennis op basis van predictiemodellen en interventies toegepast worden in smart (personal) medicine. Ook bij planten kunnen sensoren worden ingezet om gelijktijdig omgevingsfactoren en groeifactoren te bemeten en deze kennis toe te passen op basis van predictiemodellen en via terugkoppelingssystemen en interventies in smart (sustainable and precision) farming.

Het toegekende Raak MKB project Scout voor het meten in de kas zit in deze lijn. Op het gebied van wearables is aansluiting met TNO en GVS Diëtiek, en zal naast wearables voor milieublootstelling ook gekeken worden naar te ontwikkelen wearables om objectief gedrag, gezondheids- en biologische functies te meten. Ook hebben we een samenwerking met het CBS en de Universiteit Utrecht om subjectieve vragenlijstmetingen te vervangen door goedkope objectieve waarnemingen met sensoren. Deze onderwerpen worden komend collegejaar verder uitgewerkt door een bij ons gedetacheerde TNO-er. Ook zal er gekeken worden naar de gevoeligheid van specifieke groepen mensen voor bepaalde blootstellingen, bijvoorbeeld naar de relatie van elektromagnetische velden met gezondheid. Ook ontwikkelen we in samenwerking met Medux /Digital Angel het Internet of Medical Things voor het monitoren van gedrag, voedselinname, activiteiten en blootstelling van ouderen. Een andere samenwerkingsovereenkomst loopt met de GGD Haaglanden op het gebied van CO monitoring op afstand in huizen boven Sisha lounges. 

Machine Health borgen door smart maintenance, op tijd en slim onderhoud plegen, zorgt naast veiligheid voor een optimale productiecapaciteit. Kleine sensoren en embedded systems geven real-time informatie over de slijtage en levensduur van machines. Door predictiemodellen op basis van deze sensorgegevens over langere tijd en meerdere machines kan het optimale punt van onderhoud gekozen worden. Waarbij de effectiviteit wordt vergroot door de kosten wegens haperen van het productieproces af te wegen tegen de onderhoudskosten. Ook spelen sensoren en predictiemodellen een belangrijke rol in inspectiesystemen en vroegtijdige waarschuwingssystemen (early warningsystems) voor werker en omgeving. Omgevingsveiligheid is een voorwaarde voor het uitoefenen van risicovolle bedrijfsactiviteiten, denk bijvoorbeeld aan de chemische en de metaalindustrie. Veiligheid wordt verzekerd door het plegen van preventief onderhoud en het nemen van maatregelen om risico’s te beperken voor de omgeving en de werknemer. Arboveiligheid gaat naast procesincidenten ook over langdurige blootstelling van werknemers, bijvoorbeeld op het gebied van biologische agentia zoals microben en schimmels, fysische agentia zoals geluid, luchtkwaliteit en straling, chemische agentia zoals bij concentratie van potentieel giftige en explosieve stoffen, en andere niet direct waarneembare risico’s.

In het lopende project Meten-op-de-werkplek  bij wegwerkers van de Leeuwensteingroep en bouwlieden van Heijmans met TNO, ArboUnie, RIVM worden nu multiple exposures gemeten met wearables (locatie, temperatuur, luchtvochtigheid, UV, geluid en fijnstof). In het promotieonderzoek Eminent wordt gekeken naar optimale voorlichting over niet direct waarneembare blootstellingsrisico’s aan blauwe-boordenwerknemers.



De kennis die in deze onderzoekslijn wordt opgedaan staat in dienst van de onderzoeken Smart Health en Smart Safety. Immers, metingen moeten gedaan worden door statische of mobiele systemen zoals drones en inspectierobots die bij voorkeur ook autonoom bewegen. Bij autonoom bewegen is het combineren van diverse soorten sensoren, zogenaamd sensor fusion, van groot belang. De data moet via een optimaal acquisitiesysteem slim verzameld worden, dus precies genoeg om de vraag te beantwoorden. De volgende bewerkingsstappen zijn immers tijdsintensief en kostbaar: metingen bijeenbrengen via veilige draadloze netwerken, opslaan en archiveren, cleanen en via big data analytics bruikbaar maken voor observatie, predictiemodellen en terugkoppelingssystemen. Deze lijn is een permanente basis voor de ontwikkeling van andere onderzoekslijnen.

Het LearningLab Urbinn over de ontwikkeling van autonoom rijdende voertuigen bundelt een reeks projecten zoals de Twizzy en de zelfrijdende prullenbak. In het project de Slimme Rolstoel worden verschillende sensoren, zoals Lidar, ultrasoon en 3D vision,gecombineerd om kaarten van statische en dynamische objecten te maken en via algoritmes routes bepaald en vervolgens gereden. In het aangevraagde SIA Raak MKB project Let’s move IT wordt gekeken naar een geïntegreerd fleetmanagement systeem. De HHS zal in dit project autonome navigatie systemen ontwikkelen die veilig kunnen opereren in dynamische omgevingen, met bijvoorbeeld mensen en andere mobiele robots.
Deze onderzoekslijn behelst de ontwikkeling van autonome en duurzame voertuigen, en bundelt een reeks projecten binnen deze onderzoekslijn zoals de autonoom rijdende rolstoel, de zelfrijdende prullenbak, de waterstofauto, de elektrische raceauto (The FormulaCruisers), Twizy en het last mile vehicle de Alley Hoop. In het project de Slimme Rolstoel worden verschillende sensoren, zoals Lidar, ultrasoon en 3D vision, gecombineerd om kaarten van statische en dynamische objecten te maken en via algoritmes routes bepaald en vervolgens gereden.
Projecten
Projecten

Projecten

Automatische rolstoel

Automatische rolstoel

In het lectoraat Smart Sensor Systems van De Haagse Hogeschool wordt onderzoek gedaan naar toepassingen van mobiele, intelligente, robotica. Eén van de onderzoeksvragen is, of rolstoelen veiliger en gebruiksvriendelijke gemaakt kunnen worden met nieuwe functies zoals: ‘automatisch rijden’, ‘bots-detectie’, ‘ondersteuning bij lastige manouvres’ en ‘volgen van partners’. Dit project Autonome Renault Twizy – sensor fusion and semantic mapping is onderdeel van de onderzoekslijn Smart Mobility & Smart Control van het lectoraat Smart Sensor Systems.
Lees verder
Beweegonderzoek van vragenlijst naar meten

Beweegonderzoek van vragenlijst naar meten

CBS – HHs - RIVM Beweegonderzoek: vervangen SQUASH vragenlijst voor vaststellen van metabolisme op basis van vragen over activiteiten en duur door objectieve metingen met inertial measurement units en (bewegings)sensoren. Dit project is onderdeel van de onderzoekslijn Smart Health van het lectoraat Smart Sensor Systems.
Lees verder
Biosensoren voor detecteren van enzymen, dna en virussen

Biosensoren voor detecteren van enzymen, dna en virussen

Dit project vloeit voort uit een samenwerking van Smart Sensor Systems met TNO en het bedrijf Delta Diagnostics. Dit bedrijf is in korte tijd een belangrijke speler geworden in de doorontwikkeling (spinoff van ontwikkeling bij TNO) alsmede de verdere marktintroductie van deze Microring Resonators (MRRs) als Point-of-Care diagnostische techniek. Dit project is onderdeeel van de onderzoekslijn Smart Health van het lectoraat Smart Sensor Systems.
Lees verder
PrimaVera

PrimaVera

In het landelijke project Predictive maintenance for Very effective asset management (PrimaVera) onderzoeken we hoe we met big data algoritmen kunnen maken die voorspellen wanneer kapitaalgoederen onderhoud nodig hebben. De werkpakketten richten zich op drie sectoren: maritiem, infrastructuur, hightech productie.
Lees verder
Smart Urban Mobility MetA Lab (SUMMAlab)ā€Æ

Smart Urban Mobility MetA Lab (SUMMAlab)ā€Æ

In het Smart Urban Mobility MetA Lab (SUMMAlab) houden onderzoekers zich bezig met mobiliteitsvraagstukken. Ze ontwikkelen tools en methoden voor de evaluatie en beoordeling van deze vraagstukken. Daarbij baseren zij zich op businessmodellen, technische en economische haalbaarheidsstudies en opschalingsmogelijkheden. Ze geven praktijkgericht advies over het opzetten en evalueren van duurzame experimenten binnen het mobiliteitsdomein.
Lees verder
URBINN

URBINN

URBINN is het LearningLab rondom autonoom rijdend vervoer binnen stedelijke gebieden (last mile). Binnen URBINN wordt een autonoom rijdend voertuig ontwikkeld dat als basis zal dienen om steeds verder te ontwikkelen en waar allerlei onderzoek op en mee gedaan zal gaan worden. In de Minor Applied Data Science wordt gewerkt aan het in real-time in kaart brengen van de omgeving met behulp van stereo camera beelden.

Lees verder
VIT for Life

VIT for Life

Het Medical Delta Living Lab Vitality Innovation & Technology (VIT) for Life richt zich op het bevorderen van de vitaliteit van mensen met (een verhoogd risico op) leefstijlgerelateerde gezondheidsklachten door duurzaam effectieve, gepersonaliseerde en contextafhankelijke, sociale en technologische innovaties te ontwikkelen, evalueren en implementeren die gezonde voedingskeuzes, goed leren bewegen en/of voldoende bewegen stimuleren. Dit project is onderdeel van de onderzoekslijn Smart Health van het lectoraat Smart Sensor Systems.
Lees verder
Wearables voor Arbo

Wearables voor Arbo

Op 1 februari 2019 is het project Wearables voor Arbo: Meetvestjes voor Lichaamsparameters en Blootstelling en Beweging gestart. In samenwerking met Kinetic Analysis en CBS ontwikkelt het lectoraat meetvestjes met lichte sensoren die blootstelling, beweging en lichaamsparameters kunnen meten. Dit project is onderdeel van de onderzoekslijn Smart Health van het lectoraat Smart Sensor Systems.
Lees verder
Over het lectoraat
Publicaties
Publicaties

Publicaties

Artikel

Sensor fusion of odometer, compass and beacon distance for mobile robots

The estimation of the pose of a differential drive mobile robot from noisy odometer, compass, and beacon distance measurements is studied. The estimation problem, which is a state estimation problem with unknown input, is reformulated into a state estimation problem with known input and a process noise term. A heuristic sensor fusion algorithm solving this state-estimation problem is proposed and compared with the extended Kalman filter solution and the Particle Filter solution in a simulation experiment.

Artikel

Sensor fusion of odometry and a single beacon distance measurement

The pose estimation of a differential drive robot from noisy odometry and a noisy beacon distance measurement is studied. It is shown that the problem is a state estimation problem with unknown input, which under some assumptions regarding the noise on the state, can be rewritten in a state estimation problem. An heuristic sensor fusion algorithm is proposed and compared with the extended Kalman filter and the particle filter in a simulation experiment.

Artikel

Legibility as a Design Principle: Surfacing Values in Sensing Technologies

This paper introduces the design principle of legibility as means to examine the epistemic and ethical conditions of sensing technologies. Emerging sensing technologies create new possibilities regarding what to measure, as well as how to analyze, interpret, and communicate said measurements. In doing so, they create ethical challenges for designers to navigate, specifically how the interpretation and communication of complex data affect moral values such as (user) autonomy. Contemporary sensing technologies require layers of mediation and exposition to render what they sense as intelligible and constructive to the end user, which is a value-laden design act. Legibility is positioned as both an evaluative lens and a design criterion, making it complimentary to existing frameworks such as value sensitive design. To concretize the notion of legibility, and understand how it could be utilized in both evaluative and anticipatory contexts, the case study of a vest embedded with sensors and an accompanying app for patients with chronic obstructive pulmonary disease is analyzed.

Artikel

Smart industrial safety and worker health: wearables in the workplace

Onze leef- en werkomgeving heeft invloed op onze gezondheid, maar het nauwkeurig bepalen van persoonlijke blootstelling aan verschillende milieufactoren blijft een uitdaging. Toch is dit wel van belang, omdat bijvoorbeeld de blootstelling aan fijnstof, stikstofdioxide en ozon jaarlijks al leidt tot 12.000 vroegtijdige sterfgevallen in Nederland (Gezondheidsraad, 2018). In werkomgevingen zijn er behalve voor de genoemde stoffen ook nog andere vluchtig organische stoffen en chemicalen waarvan de blootstelling op de korte of lange termijn tot negatieve gezondheidseffecten kan leiden. Ook fysische blootstellingen kunnen negatieve gezondheidseffecten hebben, zoals geluid, UV-straling, elektromagnetische velden en trillingen.

Intreerede

Voorkomen door voorspellen: Weet wat je meet!

Dit boekje is een woordelijke weergave van de door John Bolte op 25 januari uitgesproken tekst bij de generale repetitie voor de intreerede op 1 februari 2018: ā€œVoorkomen door voorspellen: Weet wat je meet!ā€.
Publicatielijst 2020 (pdf)
Publicatielijst 2019 (pdf)
Projecten
Actueel
Actueel

In de media


Publicaties
Contact
Lector Smart Sensor Systems
dr. John Bolte
+31 (0) 15 - 260 63 86
j.f.b.bolte@hhs.nl

Coördinatie
Astrid Jansen
015 - 260 63 81
 a.p.jansen@hhs.nl