Ruimtelijke Ontwikkeling | Climate & Management

In het eerste jaar leer je wat de opleiding Ruimtelijke Ontwikkeling inhoudt. Het jaar bestaat uit 2 semesters waarin je werkt aan actuele en praktische stedelijke vraagstukken. Vraagstukken waar ze in het werkveld mee van doen hebben. Ze komen bijvoorbeeld van een gemeente of van De Haagse Hogeschool zelf.

Je leert kijken naar je eigen leefomgeving en uiteraard ook naar de gevolgen van klimaatveranderingen op steden. Je denkt erover na hoe we ons schoner kunnen verplaatsen. Je gaat de stad letterlijk verkennen en in kaart brengen. Je kijkt hoe je de wijk klimaatbestendiger kunt maken. Of hoe de wijk evenveel energie op kan wekken als er gebruikt wordt. En hoe krijg je de inwoners enthousiast voor de ideeën? Dat én nog veel meer leer je in het eerste jaar.

•    Inleiding Ruimtelijke Ontwikkeling 

In de dynamische wereld waarin we leven, wordt de leefomgeving een steeds belangrijker onderwerp. Het maakt niet uit of het gaat om steden, dorpen, de wijk of de straat. In alle gevallen geldt: de kwaliteit van onze leefomgeving bepaalt in grote mate hoe we ons voelen, hoe we ons verplaatsen, en hoe we samenleven. In het vak 'Inleiding Ruimtelijke Ontwikkeling ' krijg je de kans om te verkennen hoe onze omgeving in elkaar zit en wat dit betekent voor onze gezondheid, onze veiligheid, het veranderende klimaat. Wat is nou eigenlijk een aantrekkelijke plek om te verblijven?

• Ruimtelijk Ontwerp 1 - Basis

In het vak 'Ruimtelijk Ontwerp' krijg je colleges over de stad, over ruimtelijke kwaliteit, over volkshuisvesting en gebiedsontwikkeling. Maar je moet ook zelf aan de slag. In elke les zit een oefening die je individueel of in groepsverband gaat uitvoeren. Je maakt bijvoorbeeld een Mental Map, een bevolkingsanalyse, een ontwerp voor een stad, of een schets voor Nederland in 2125.

• Ruimtelijke Analyse en Data - Basis

In dit vak leer je de beginselen van weten en meten van de buitenruimte. Je krijgt colleges over het opstellen van een ruimtelijke analyse voor buurt- en wijkniveau. Je gaat leren vragen, kijken, zoeken en meten. Welke vragen zijn relevant? Welke methode kies je? Welke bronnen zijn betrouwbaar? Maar je moet ook zelf aan de slag. In elke les zit ook een oefening die je individueel of in groepsverband gaat uitvoeren: een interview doen, een grafiek maken, een buurtanalyse uitvoeren.

• Duurzame stedelijke ontwikkeling – project

Het project vraagt van je om een duurzame stad te maken. Dit gaat niet zonder slag of stoot, want stedelijke structuren liggen vast, bewoners willen geen last hebben van je duurzame maatregelen. Daarom moet je eerst goed leren kijken. Op de thema’s klimaatadaptatie, duurzame mobiliteit en leefbaarheid maak je een gebiedsanalyse. Vervolgens werk je toe naar een toekomstige en ideale situatie.

• Geografische Informatie Systemen (GIS)

Als ruimtelijk ontwikkelaar houd je je voornamelijk bezig met geografische vraagstukken. Je analyseert steden en zoekt naar oplossingen voor klimaatverandering in een wijk. Je stelt praktische maatregelen voor die de gebouwde omgeving duurzamer maken. Het analyseren van de gebouwde omgeving is echter makkelijker gezegd dan gedaan. Een deel van de informatie die je nodig hebt voor projecten zal buiten zichtbaar zijn, maar een groot deel is niet zo makkelijk in te schatten met het blote oog. Geografische Informatie Systemen (GIS) zijn hier een handig hulpmiddel voor. Met GIS kun je makkelijk geografische data bewerken, bekijken en analyseren. Je tekent je eigen kaarten. Aan het einde van het blok heb je de basisvaardigheden van GIS onder de knie. 

• Engineering & Techniek

De energietransitie is een van de grootste opgaven van dit moment. Je leert alles over het opwekken van duurzame energie en kent na afloop de basisbegrippen die je later ook nodig hebt. Mensen gebruiken veel energie voor verwarming, koeling, verlichting en apparaten. Het gebruik van fossiele energie heeft op dit moment veel invloed op het klimaatprobleem. In de toekomst zal een steeds groter deel van onze energie op een duurzame manier opgewekt gaat worden, maar hoe? En past de opwekking van energie wel in een stad? Na afloop weet je het!

• Water in de stad - project

Samen met eerstejaarsstudenten van Bouwkunde en Civiele Techniek maak je een klimaatbestendig herontwerp voor een gebied in Den Haag, bijvoorbeeld Scheveningen. Je weet inmiddels genoeg om gesprekspartner te zijn voor de andere ingenieurs, maar ook om richting te geven aan een klimaatbestendig en leefbaar herontwerp van het gebied. Je denkt aan de huidige en toekomstige bewoners, kan rekening houden met de belangen van andere partijen en denkt aan welke plek het gebied inneemt in de stad. Een uitdagend, maar heel leerzaam project. 

• Governance en proces

Welke rol speelt de overheid in het ontwikkelen van de (buiten)ruimte?  En wat zijn de verhoudingen tussen de gemeente, waterschap, provincie en de rijksoverheid in een ruimtelijke ontwikkeling? Na afloop heb je kennis van de belangrijkste wet- en regelgeving in het ruimtelijke. Verder kijken we naar de beleidsinstrumenten die ‘de overheid’ heeft om de stedelijke vraagstukken aan te pakken. Het onderwerp ‘(burger)participatie’ is niet meer weg te denken, maar hoe organiseer je dat goed? 

• Klimaatadaptatie

Dit technische vak richt zich op stedelijk waterbeheer. Je leert alles over mogelijke maatregelen om wateroverlast en -tekorten aan te pakken. De inhoud helpt je in het project om in gesprek te gaan met civiel ingenieurs en bouwkundigen.

Blok 4

• Mobiliteit - project

Je gaat aan de slag met de toekomst van mobiliteit in steden. Mobiliteit gaat over hoe mensen zich verplaatsen: lopend, op de fiets, met de auto of anders. In dit project maak je een ontwerp voor een ‘mobiliteitshub’, een plek waar verschillende vervoersmiddelen bij elkaar komen. Denk aan openbaar vervoer, deelauto’s, fietsen, scooters en voetgangersroutes. Je gaat de situatie goed bekijken en verdiept je tijdens de lessen in verschillende onderwerpen die van pas komen. Uiteindelijk lever je een ontwerp op waar alle betrokkenen blij mee zijn. Niet alleen van de hub zelf, maar ook van de omgeving en de duurzame routes ernaartoe. Je bent gevraagd om een ontwerp en een programma voor een mobiliteitshub te maken. Niet alleen moeten jullie een ontwerp maken van de hub zelf, maar ook van de omgeving en de duurzame mobiliteitsroutes er naartoe. Ook dien je  rekening te houden met verschillende stakeholders. Gelukkig krijg je in de vakken en met gastcolleges voldoende kennis mee om antwoord te geven aan de opdrachtgever. 

• Ruimtelijk Ontwerpen 2/ Planologie

Je leert in interactieve colleges over ruimtelijke ordening, over de stad, over ruimtelijke plannen, over volkshuisvesting en over gebiedsontwikkeling. Natuurlijk moet je ook zelf aan de slag, zoals met het maken van een schets voor Nederland in 2122 en een bevolkingsanalyse.

• Sociale geografie

Met sociale geografie ga je in op hoe mensen zich bewegen en begeven in de fysieke buitenruimte. Hoe is de samenstelling van de bevolking, wat zijn de trends, en hoe pas je een stad daarop aan?

Je leert in het tweede jaar onderwerpen van verschillende kanten bekijken. Ook maak je kennis met de verschillende beroepsrollen die je na je studie kunt vervullen. Zo kom je bijvoorbeeld te werken bij een adviesbureau, de overheid of een projectontwikkelaar Waar het om draait: het maken van een stedelijke leefomgeving met aandacht voor mens, milieu en de toekomst. Een blok werk je samen met studenten van Civiele Techniek en Bouwkunde. Professionals met wie je later veel zult werken. Ook sluit je het jaar af met een  stage. Je hebt dan voldoende kennis, ervaring en vaardigheden geleerd om tien weken lang bij bijvoorbeeld een gemeente of bouwbedrijf rond te lopen. Je doet onderzoek en werkt een advies, tool of roadmap  uit. Dankzij Ruimtelijke Ontwikkeling I Climate & Management kun jíj iedereen en iedere opdracht goed inschatten en zoek je naar de vraag achter de vraag. Lukt het je om vraagstukken te analyseren en het project laten slagen.

Blok 1

• Markt & Economie

Je leert de theorie achter de financiële kant van gebiedsontwikkeling. Je gaat financieel rekenen toepassen met behulp van Excel. Aan het eind van dit vak kun je een gedetailleerde maatschappelijke kosten-baten-analyse (MKBA) maken. 

• Energietransitie

Met dit vak ga je verder in de praktische toepassing van kennis op het gebied van energie en duurzaamheid in de gebouwde omgeving. Je besteedt aandacht aan verschillende technieken en installaties rond de opwekking, het omzetten, de opslag en het eindgebruik van energie. Verder ontdek je hoe je verschillende onderdelen integreert tot een energiesysteem. En je leert een verband te leggen tussen energiesystemen en energiebeleid.

• Adviesbureau - project 

Met een groep studenten vorm je je eigen studentenadviesbureau. Je krijgt de opdracht om een advies uit te brengen voor een duurzame verbetering van een gebied. Binnen het team heeft iedere student een eigen rol, waarmee je de ruimte hebt om je als adviseur te specialiseren. Het project resulteert in een technisch advies met en gedegen onderbouwing van de financiën en de duurzaamheid.

Blok 2

• Stedenbouwkunde

Het vak Stedenbouwkunde richt zich op de kwaliteit van de ruimte en de gebouwde omgeving van de  stad. Je leert welke processen en middelen de stedenbouwkundige heeft om deze ruimtelijke kwaliteit te verbeteren. Je gaat aan de slag met meerdere stedenbouwkundige plannen voor de openbare ruimte, bebouwing en functionele indeling op verschillende schaalniveaus: van regio tot straat, van stad tot wijk. Je leert over de ruimtelijke consequenties van onder andere duurzaamheids- en mobiliteitsvraagstukken, over de invloed die ruimtelijke indeling heeft op de leefbaarheid en duurzaamheid van de stad. Na afloop ben je instaat om aan de hand van ontwerpprincipes een duurzame gebiedsontwikkeling te ontwerpen.

• Circulaire Ruimtelijke Ontwikkeling

Je leert hier meer over de basisprincipes voor circulaire economie. Je leert  deze door een business model Canvas te vertalen naar een gebiedsontwikkeling. Hierbij wordt er gekeken naar de financiële, maatschappelijke en ecologische waarde van een plek.

• Projectontwikkelaar - project

Een projectontwikkelaar verdient geld door op een stuk grond een gebouw te laten bouwen. Je leert in dit project niet alleen hoe dat gaat, maar ook hoe je dat op een duurzame manier kunt doen. Een echte projectontwikkelaar vertelt erover in de klas.

Blok 3

• Bestuur, Overheid en Beleid 2

De rol van de overheid in maatschappelijke vraagstukken, duurzaamheidsambities, de woningmarkt en ten opzichte van de samenleving is aan het veranderen. De komst van de Omgevingswet zorgt voor reuring en duidelijkheid. Burgers krijgen een belangrijke rol, maar hoe moet dat? In het leefbaar maken en houden van de stad en het land zijn verschuivingen gaande. In het vak leer je hoe om moet gaan met deze veranderingen, complexiteit in ruimtelijke en stedelijke vraagstukken. 

• Transitiemanagement

Om te verduurzamen, hebben we de kennis en technieken meestal al. Maar waarom gebeurt het dan (nog) niet? Dat heeft te maken met het veranderproces. Jij krijgt inzicht in het verloop van transities en hoe je transities kunt versnellen. Dat doe je door je eigen proces op te zetten en te ervaren hoe mensen reageren op veranderingen, hoe goed die ook voor hen zijn.

• Overheid - project

Je gaat hier werken in de rol van een beleidsmedewerker. Hoe kan de gemeente meer betekenen voor de stad? Welke instrumenten zijn er voorhanden en wat is passend gezien de demografische kenmerken van een gebied? Je werkt samen met studenten van Bouwkunde. Jij schrijft het beleid voor en werkt toe naar een raadsvoorstel. Tegelijkertijd ontwerpen de bouwkundigen erop los in het gebied. Hoe ga je om met tegengestelde belangen en hoe houd je iedereen aan tafel? 

Het derde jaar start met het thema energietransitie. Hoe zorg je dat we overstappen van vervuilende brandstoffen naar zonne- of windenergie? Dat is dé vraag. Hoe maak je mensen enthousiast om woningen los te koppelen van gas? Vervuiling houdt natuurlijk geen rekening met onze grenzen. Daarom komt het buitenland volop terug in de studie. Bijvoorbeeld in de projecten: in Tanzania of Bangladesh. Helaas gaan we er niet heen, maar je moet toch in contact komen met mensen van daar. Je kunt trouwens ook via een minor naar het buitenland gaan. Wat denk je van de minor Development Cooperation and Globalisation en een verblijf in Ghana? Of toch liever naar Australië? Het kan allemaal. Dit derde jaar volg je je tweede stage, bijvoorbeeld bij ontwikkelaar Dura Vermeer, Dutch Green Building Council, Schiphol of de gemeente Den Haag. Je ontwikkelt in je stage een advies voor een duurzame wijkrenovatie, om maar iets te noemen. Of je onderzoekt hoe je een appartementencomplex duurzaam kunt opknappen, op zo’n manier dat de investering terug te verdienen is. Allemaal duurzame, financiële en organisatorische puzzels.

Blok 1

• Transitie Management

Transities zijn complexe en langdurige processen, waarbij vele actoren zijn betrokken en veel zaken ogenschijnlijk toevallig gebeuren. Ze omvatten veel meer dan we in een periode van 10 weken echt kunnen ervaren. In deze periode leer je om deze processen te managen: door de complexiteit in kaart te brengen, je leert om oog te hebben voor alle actoren met hun rol, en je krijgt inzicht waarmee je de oorzaken en gevolg van ‘toevalligheden’ kunt herkennen. 

• Energy transition

Om de klimaatdoelen uit het Klimaatakkoord van Parijs te halen is de energietransitie noodzakelijk. De grote uitdagingen daarvoor zijn de omschakeling van fossiele energie naar hernieuwbare energie en een meer energie-efficiënt gebouwde omgeving. Deze lessen richten zich op de verschillende aspecten van het transitieproces van energie in de gebouwde omgeving en geeft je inzicht in de breedte van vakgebieden waaraan je tijdens het project (en wellicht in je professionele carrière) gaat werken. 

•  Energy transition project

Wijken in Den Haag gaan de komende 10 jaar van het aardgas af. Hoe gaat de gemeente dat doen? Hoe gaan inwoners dat doen? In de Vruchtenbuurt zijn er plannen om een warmtenet aan te leggen op basis van aquathermie. Er wordt gebruikgemaakt van een warmteoverdrachtstation (WOS) gekoppeld aan de Dunea-rivierwaterleiding. Jij bent met je groep aangesteld als consultent en moet de gemeente adviseren.

Blok 4 (dit blok wordt in het Engels gegeven)

• Climate Governance

If we want to combat climate change, you need both climate adaptation and – mitigation. In this course your work with different intstruments to govern this mitigation process. We work with the different climate treaties, their workings and consequences for the urban environment. With a series of different guest lectures directly from the field we cover topics on: EU Green Deal, Paris Agreement, the Dutch Climate Treaty (Klimaatakkoord), the international institutions involved, and the impact for local governments to work with outcomes and much more.

• Climate Resilient Urban Development

You do various reference studies on climate resilient cities in a international setting. Lectures will be given by guest lecturers from the field and our own teachers with extensive international experience. You focus on climate vulnerability, participation, and technical feasibility of climate resilient and adaptive measure to tackle and combat climate change among other tools to analyse, map and illustrate your findings.

• Climate Change in International Perspective - project

Working for an actual international client on a climate change related urban development project. Apply all your previous picked up knowledge and skills on urban development, climate change, green and blue climate measures, affordable housing and more. In the last few years our focus has been on cities in Africa due to our extensive network of international partners. You (re)develop a plot in a densely populated area prone to flooding for affordable housing. Using your intercultural sensitivity skills and technical skills is key for successful development.

In het vierde jaar van de opleiding Ruimtelijke Ontwikkeling volg je 2 minors en die kies je zelf. Binnen of buiten De Haagse Hogeschool, over een onderwerp dat aansluit bij jouw talent en ambitie. Dat mag je helemaal zelf bepalen. Na je minor ga je afstuderen. In 20 weken voer je in een organisatie een project uit over duurzaamheid in de gebouwde omgeving. Een van de studenten deed bijvoorbeeld onderzoek naar aardwarmte. Zij toonde aan dat een geothermische installatie (voor aardwarmte) in Nederland al snel meer energie levert dan de aanleg ooit kostte. De scriptie was zo goed dat zij een scriptieprijs kreeg. Wie weet ben jij de volgende?