Lectoraat Urban Ageing
Hoe kunnen we een bijdrage leveren aan de kwaliteit van het dagelijks leven van ouderen in de grote stad? Dat is de vraag waar het lectoraat Urban Ageing zich mee bezig houdt. In de verstedelijkte samenleving die tot 2040 verder vergrijst, en waarin van ouderen wordt verwacht dat zij volop meedoen in de maatschappij, wordt deze vraag steeds belangrijker.
Een oudere moet zichzelf telkens de vraag stellen: hoe leid ik mijn leven in een voor mij goede kwaliteit en op de manier die ikzelf wens? En wat als meedoen niet meer vanzelfsprekend of eenvoudig is? Een samenleving die steeds meer ouderen telt heeft hierin een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Hoe kunnen we de kennis uit de gerontologie, sociale wetenschappen, bestuurskunde, gezondheidswetenschappen en zorg, bouw- en vastgoedkunde, en technologie gebruiken om het ouder worden zo goed mogelijk te faciliteren?
In deze zoektocht draait het om het dagelijkse leven van ouderen in de seniorvriendelijke stad Den Haag (age-friendly city). In deze diverse en inclusieve stad moeten ouderen zich thuis kunnen voelen en meedoen tot op hoge leeftijd. We werken samen met partners aan het onderzoeken en vormgeven van deze doelen.
Team
dr. ir. Joost van Hoof Eur Ing
Lector Urban Ageing
Mara van der Schaaf
Regisseur Living Lab Publieke Gezondheid
Liesbeth de Wit
Jeroen Dikken
Mari Groenendaal
Rudy van den Hoven
Karin Krens
Esther Kroon
ZsuZsu Tavy
Lector Urban Ageing
dr. ir. Joost van Hoof Eur Ing
Joost van Hoof (1980) studeerde aan de faculteit Bouwkunde van de Technische Universiteit Eindhoven en Environmental Engineering aan de ČVUT (Czech Technical University) in Praag. In 2010 promoveerde hij aan de Technische Universiteit Eindhoven in samenwerking met de Hogeschool Utrecht en de Academie Gezondheidszorg Utrecht op het gebied van langer thuis wonen voor mensen met dementie.
Van 2011 tot 2018 was hij werkzaam voor het Expertisecentrum Gezondheidszorg en Technologie van Fontys Hogescholen en projectleider van het Verpleeghuis van de Toekomst. In 2012-2013 was hij tevens werkzaam als projectleider bij het kennisinstituut ISSO in Rotterdam op het gebied van gezondheid en installaties.
Naast diverse bestuurlijke en toezichthoudende functies op het snijvlak van ouderen, technologie en wonen, is Van Hoof ook actief bij verschillende universiteiten in het buitenland. Van Hoofs werk kenmerkt zich door het benadrukken van wat ouderen nog wel kunnen, in plaats van te focussen op wat niet meer gaat, ook als participatie moeizaam lijkt.
Regisseur Living Lab Publieke Gezondheid
Mara van der Schaaf
Contact:
m.n.a.vanderschaaf@hhs.nl
Liesbeth de Wit
Liesbeth studeerde Voeding & Gezondheid aan de Wageningen Universiteit. Na het behalen van haar MSc in 2007 heeft zij zich ontwikkeld als kwalitatief en participatief onderzoeker, en projectleider op het gebied van (volks)gezondheid, welzijn en maatschappelijke vraagstukken. Liesbeth heeft in diverse Europese en regionale projecten onderzoek gedaan naar voedingsaanbevelingen en -beleid, gezondheidsvaardigheden vanuit het perspectief van ouderen, burgerparticipatie, en zingeving en geestelijke verzorging in de thuissituatie. Hierbij is zij verbonden geweest aan Wageningen Universiteit, University of Surrey (UK), Rijksuniversiteit Groningen en de Hogeschool Rotterdam.
Bij de Haagse Hogeschool is Liesbeth als onderzoeker verbonden aan het Kenniscentrum Health Innovation en het Lectoraat Urban Ageing. Bij het kenniscentrum is zij projectleider van het onderzoeksprogramma Healthy@HHS, en werkpakketleider van het werkpakket Zelf Vitaal bij de Vitale Delta. Bij het Lectoraat Urban Ageing is Liesbeth projectleider en onderzoeker in het Europese project City&Co.
Jeroen Dikken
Binnen zijn huidige onderzoekslijn 'het leren van verpleegkundigen in een (inter)professionele context' richt hij zich op onderwijskundige vraagstukken in de verpleegkundige zorgpraktijk. Met zijn onderzoeken zoekt hij naar scholingsingrediënten die nodig zijn om succesvolle scholingen voor verpleegkundigen te ontwikkelen (efficiënt en doelmatig) die bijdragen aan het behouden van een sterke kennisbasis, vaardigheden, positieve attitudes en gedrag van verpleegkundigen. Hij wil met dit onderzoek bijdragen aan het opleiden van excellente verpleegkundigen waardoor ook excellente kwaliteit van zorg wordt geleverd.
Naast dit onderzoek heeft hij enkele landelijke bestuursfuncties en werkt hij als hogeschoolhoofddocent bij de opleiding Verpleegkunde van De Haagse Hogeschool. Tevens is hij werkzaam bij het Lectoraat Urban Ageing.
j.dikken@hhs.nl
Mari Groenendaal
Rudy van den Hoven
Hoe age-friendly zijn Haagse wijken en buurten? Met name als we dit bezien vanuit het perspectief van die ouderen die, op verschillende terreinen en om verschillende redenen, het risico lopen van armoede en sociale uitsluiting. Wat betekent een ‘age friendly’ stad en buurt voor hen en wat is daarvoor nodig? En wat betekent de diversiteit in de stad voor het antwoord op deze vragen? Rudy van den Hoven is als hogeschoolhoofddocent Social Work werkzaam bij de faculteit Sociaal Werk en Educatie. Aandachtsvelden zijn o.a. wijkontwikkeling, sociale ongelijkheid, armoede en sociale uitsluiting, social work vanuit een internationaal perspectief. Daarnaast is hij lid van de Nederlands-Vlaamse werkgroep Sociaal Werk en Mensenrechten. Voorafgaand aan zijn aanstelling aan de HHS was hij lange tijd in Portugal werkzaam als universitair docent en onderzoeker op het terrein van sociaal werk en sociaal beleid en werkte als adviseur/onderzoeker voor verschillende Europese programma’s op het terrein van armoede, sociale uitsluiting en stedelijke ontwikkeling. In 2002 promoveerde hij aan de Erasmus Universiteit Rotterdam op een vergelijkend onderzoek naar praktijken van opbouwwerk en wijkontwikkeling in Nederland en Portugal. Binnen de HHS was hij als onderzoeker eerder actief binnen de lectoraten ‘Grootstedelijke ontwikkeling’ en ‘Internationale samenwerking’ en deed in 2017 voor het onderzoeksplatform ‘Connected learning’ onderzoek naar de gevolgen van de invoering van de participatiesamenleving in de Haagse wijken Ypenburg en Duindorp.
+31 (0)6 - 39 07 23 14r.f.m.vandenhoven@hhs.nl
Karin Krens
Zij wil wezenlijk bijdragen aan het ontwikkelen van een intergenerationele aanpak van verschillende aspecten van senioren met name voor wat betreft huisvesting. Daarom staat zij achter het concept van Intergenerationeel Wonen en hoopt op implementatie vanuit de bouwplannen van de Gemeente Den Haag.
Karin: “Het belangrijkste is dat de senioren in Den Haag betrokken blijven bij de andere leeftijdsgroepen door onderlinge verbindingen en betekenisvol te zijn voor elkaar. Mijn doel is een bijdrage leveren aan een gezonde en aantrekkelijke samenleving in de stad Den Haag voor een diversiteit aan bewoners van alle leeftijden.”
Esther Kroon
Esther Kroon brengt haar kennis en ervaring mee vanuit de (neuro-)psychologie, de contactclown, discussies over de toegevoegde waarde van mensen als zorgtechnologie ingezet wordt en haar jarenlange ervaring in het hoger beroepsonderwijs bij de opleidingen Verpleegkunde, Social Work en Pedagogiek.
e.kroon@hhs.nl
ZsuZsu Tavy
Zsuzsu Tavy, MA (1986) is als onderzoeker verbonden aan het Lectoraat Urban Ageing en is docent bij de opleiding hbo-verpleegkunde binnen de minor Participatieve gezondheidszorg. Zij studeerde Culturele antropologie aan de Universiteit Leiden en specialiseerde zich in visuele etnografie, de inzet van film in onderzoek. Na een studie verpleegkunde aan de Haagse Hogeschool raakte zij geïnteresseerd in participatie van patiënten en ouderen in onderzoek, beleid en kwaliteit van zorg. In haar onderzoek “Naar verantwoorde rebellie” richt zij zich op hoe ouderen betrokken kunnen worden in de ontwikkeling van nieuwe woonvormen. Daarnaast werkt zij aan een participatief videoproject, waarin ouderen documentaires maken over wonen.
z.k.c.t.tavy@hhs.nlOver de lector
dr. ir. Joost van Hoof Eur Ing
Joost van Hoof (1980) studeerde aan de faculteit Bouwkunde van de Technische Universiteit Eindhoven en Environmental Engineering aan de ČVUT (Czech Technical University) in Praag. In 2010 promoveerde hij aan de Technische Universiteit Eindhoven in samenwerking met de Hogeschool Utrecht en de Academie Gezondheidszorg Utrecht op het gebied van langer thuis wonen voor mensen met dementie.
Van 2011 tot 2018 was hij werkzaam voor het Expertisecentrum Gezondheidszorg en Technologie van Fontys Hogescholen en projectleider van het Verpleeghuis van de Toekomst. In 2012-2013 was hij tevens werkzaam als projectleider bij het kennisinstituut ISSO in Rotterdam op het gebied van gezondheid en installaties.
Naast diverse bestuurlijke en toezichthoudende functies op het snijvlak van ouderen, technologie en wonen, is Van Hoof ook actief bij verschillende universiteiten in het buitenland. Van Hoofs werk kenmerkt zich door het benadrukken van wat ouderen nog wel kunnen, in plaats van te focussen op wat niet meer gaat, ook als participatie moeizaam lijkt.
Nevenfuncties Joost van Hoof
- Lid van de Raad van Inspiratie van Oudtopia https://www.oudtopia.nl/
- Regional editor Indoor and Built Environment (SAGE) https://www.sagepub.com/hi/nam/journal/indoor-and-built-environment#editorial-board
- Editorial board Technology and Disability (IOS Press) https://www.iospress.nl/journal/technology-and-disability/
- Redactieraad Healthcare (MDPI) https://www.mdpi.com/journal/healthcare/editors
- Redactieraad International Journal of Environmental Research and Public Health (MDPI) https://www.mdpi.com/journal/ijerph
- Partner van Stichting Geron, Koog aan de Zaan, ten behoeve van het open access tijdschrift Gerōn. https://gerontijdschrift.nl/
- Voorzitter Platform Monitoring Seniorvriendelijke Stad Den Haag
Projecten
Project City & Co
Werkplaats Sociaal Domein Den Haag & Leiden
Naar betere samenwerking in de zorg
Game helpt bij inclusief ontwerpen ruimtes en omgeving
Kennisplatform Seniorvriendelijke Stad Den Haag
Samenwerking onderzoek binnen Europa: COST ACTION Projecten
Het Lectoraat Urban Ageing neemt deel aan een drietal COST Action-projecten. COST (European Cooperation in Science and Technology) is een Europees netwerk om transnationale samenwerking tussen onderzoekers te bevorderen binnen het gehele Europese continent. Het is ee van de manieren om gestalte te geven aan de Europese ambities van het lectoraat.
Improving the thermal environment of housing for older Australians
Naar Verantwoorde Rebellie: Governance en inspraak bij collectieve woonvormen voor ouderen
Per 1 mei 2019 is dit SIA RAAK MKB project van start gegaan. Dit project is een samenwerking tussen de lectoraten Urban Ageing en Grootstedelijke Ontwikkelingen van De Haagse Hogeschool, en daarmee ook tussen twee kenniscentra. Het project heeft een looptijd tot mei 2022.
Publicaties
Artikelen
Themanummer rebelse initiatieven in wonen, zorg en onderwijs
Artikel
Systematische literatuuroverzicht lichttherapie in ouderenzorg
Artikel
The Participation of Older People in the Concept and Design Phases of Housing in The Netherlands: A Theoretical Overview
Artikel
Ten questions concerning age-friendly cities and communities and the built environment
Special issue
Special issue over seniorvriendelijke steden
Artikelen
Themanummer rebelse initiatieven in wonen, zorg en onderwijs
Of het nu gaat om wonen, gezondheidszorg of onderwijs: overal zijn kritische geluiden te horen over starre regelgeving en verouderde systemen die nieuwe initiatieven in de weg zouden staan. Diverse initiatiefnemers laten zich hier niet door weerhouden en zoeken met hun initiatieven de randen van de regelgeving op; ze maken gebruik van de beschikbare speelruimte en proberen regels naar hun hand te zetten.
Op 28 mei 2021 verscheen het themanummer ‘Rebelse initiatieven in wonen, zorg en onderwijs – het op verantwoorde wijze nét even anders doen’ van Beleid en Maatschappij. In deze uitgave beantwoorden we vragen als: Wat zijn voorbeelden van ‘rebelse’ initiatieven en praktijken en welke doelen streven de betrokkenen na? Hoe gaan deze rebellen om met wet- en regelgeving? Hoe verantwoorden zij hun rebelse aanpak? En welke dilemma’s spelen er bij ‘rebelse’ initiatieven en praktijken?
Het themanummer is een samenwerking tussen onderzoekers van De Haagse Hogeschool (lectoraten Grootstedelijke Ontwikkelingen en Urban Ageing), Erasmus School of Health Policy & Management (sectie Health Care Governance) en Universiteit Leiden (Instituut Bestuurskunde). Het themanummer is tot stand gekomen in wisselwerking met het project SIA RAAK MKB – Naar Verantwoorde Rebellie dat tot eind 2021 loopt.
Twee bijdragen in het themanummer kunnen gratis worden gelezen en gedownload.
Introductie bij het themanummer: wat verstaan we onder rebellie en waarom is het nodig?
Auteurs: Marianne van Bochove, Katja Rusinovic, Suzanna Koops-Boelaars
Artikel ‘We gaan het gewoon doen!’, over rebelse initiatieven in huisvesting en onderwijs
Auteurs: Marianne van Bochove, Katja Rusinovic, Suzanna Koops-Boelaars, Joost van Hoof
Artikel
Systematische literatuuroverzicht lichttherapie in ouderenzorg
Dit artikel geeft een overzicht van de evidentie die er bestaat voor lichtinterventies in verpleeghuizen voor mensen met dementie. Deze interventies betreffen zowel elektrische verlichting als daglichtinterventies die in een 37-tal artikelen staan beschreven. In de studie is gekeken naar de invloed van licht op 7 categorieën van gezondheid. Hoewel de algehele bewijsvoering gering is, zijn er voorzichtige positieve effecten gevonden op gedrag (agitatie) van mensen met dementie, het verminderen van depressieve gevoelens, en het ondersteunen van ruimtelijke oriëntatie en kwaliteit van leven. Het artikel biedt handvatten voor toekomstig onderzoek in dit domein.
Het artikel is geschreven door Ingrid Goudriaan van BrabantZorg in samenwerking met hoogleraar Katrien Luijkx, dr. Marjolein Verbiest en dr. Leonieke van Boekel van Tranzo, Tilburg University, en lector Urban Ageing Joost van Hoof.
Lees het artikel:
Indoor environmental light in older persons with dementia | CIA (dovepress.com)
Artikel
The Participation of Older People in the Concept and Design Phases of Housing in The Netherlands: A Theoretical Overview
Het artikel ‘The Participation of Older People in the Concept and Design Phases of Housing in The Netherlands: A Theoretical Overview’ is in maart 2021 gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Healthcare. Het artikel geeft een overzicht van het belang van participatie van ouderen bij het ontwerp van collectieve woonvormen. Het geeft een theoretisch overzicht van modellen en methoden om daarmee vraag en aanbod beter op elkaar af te kunnen stemmen.
Het artikel is geschreven door Joost van Hoof en Katja Rusinovic (beiden lector De Haagse), Zsuzsu Tavy, Rudy van den Hoven en Jeroen Dikken (docentonderzoekers De Haagse Hogeschool), Suzan van der Pas (lector Hogeschool Leiden), Hanneke Kruise (onderzoeker RIVM), Simone de Bruin (lector Hogeschool Windesheim) en Marianne van Bochove (Erasmus School of Health Policy & Management).
Het artikel maakt onderdeel uit van een reeks artikelen die geschreven worden op basis van de onderzoeksresultaten van het project ‘SIA RAAK MKB Naar Verantwoorde Rebellie: Governance en Inspraak bij Collectieve Woonvormen voor Ouderen’. Op basis van dit artikel is in 2020 nader onderzoek gedaan naar vormen van participatie in Nederland en de opbrengsten van zulke processen. De resultaten hiervan worden later in 2021 verwacht.
Lees het artikel: https://www.mdpi.com/2227-9032/9/3/301/htm
Artikel
Ten questions concerning age-friendly cities and communities and the built environment
Het uitgebreide overzichtsartikel beantwoordt 10 vragen rondom het belang van gebouwen, de openbare buitenruimte, transport en technologie, staat stil bij de meetbaarheid van seniorvriendelijkheid en kennishiaten, en doet aanbevelingen voor de toekomst.
Het artikel is geschreven door Joost van Hoof (lector Urban Ageing), Hannah R. Marston (The Open University, Milton Keynes), Jan Kazak (Wrocław University of Environmental and Life Sciences) en Tine Buffel (The University of Manchester). Den Haag, Wrocław en Manchester zijn, net als meer dan 1100 andere steden, lid van het Global Network for Age Friendly Cities and Communities van de Wereldgezondheidsorganisatie.
Lees het artikel: Ten questions concerning age-friendly cities and communities and the built environment - ScienceDirect
Special issue
Special issue over seniorvriendelijke steden
In februari 2021 publiceerde het wetenschappelijke tijdschrift International Journal of Environmental Research and Public Health een special issue met de titel Age-Friendly Cities and Communities: State of the Art and Future Perspectives. Deze special issue omvat 30 bijdragen over het thema seniorvriendelijke steden en gemeenschappen. De special issue biedt een kritische beschouwing en een overzicht van de laatste stand van zaken op het vlak van seniorvriendelijke steden. Dit programma werd in 2007 door de Wereldgezondheidsorganisatie gelanceerd. De special issue behandelt, naast een redactioneel commentaar, in een aantal papers de volgende onderwerpen:
-
seniorvriendelijke wijken en samenlevingen (7 papers)
-
huisvesting (3 papers)
-
seniorvriendelijk transport (2 papers)
-
gezondheidszorg (4 papers)
-
sociale inclusie (4 papers)
-
technologie in relatie tot seniorvriendelijke steden (9 papers)
De gastredacteuren lector Joost van Hoof (De Haagse Hogeschool, lectoraat Urban Ageing) en Dr Hannah R. Marston (The Open University, Milton Keynes) willen benadrukken dat er een behoefte bestaat aan meer interdisciplinaire samenwerking op het vlak van seniorvriendelijkheid, zodat er door samenwerking tussen de verschillende sectoren seniorvriendelijke steden ontstaan voor alle generaties. De inhoud van de special issue kan bijdragen aan het vergroten en de verdere verspreiding van kennis, en om de huidige seniorvriendelijke agenda en narratief verder te ondersteunen.
Meer informatieAlle artikelen zijn (gratis) te downloaden via: https://www.mdpi.com/journal/ijerph/special_issues/Age_Friendly_Cities
De artikelen zijn ook in boekvorm beschikbaar: https://www.mdpi.com/books/pdfview/book/4127
In de media
- Haagse hogeschool gehonoreerd in transnationale utc call – Regieorgaan SIA 17-12-2021
- 16 projects recommended for funding in ERA-NET Cofund Urban Transformation Capacities (ENUTC) – Urban Europe 15-12-2021
- Wonen op oudere leeftijd: verslag inspiratiebijeenkomst op 15 september in het Rietveld theater in Delft - City Deal Kennis Maken Delft 17-09-2021
- Rebels wonen op je oude dag - ZorgSaamWonen 20-04-2021
- Aan de bak voor Haagse senioren - Roep om meer levensbestendige woningen - De Telegraaf
- ‘Het beste OenG-artikel 2020’
- Lezing voor ouderen in Tanthof over documentaires door Rudi de Boer - Delftepost.nl 21-09-2020
- Senior Vriendelijk Den Haag Beweegt - Column van Karin Jacobs in Zorgsaamwonen Magazine #2 2020
- Solidariteit tussen generaties komt tot ontwikkeling door de coronacrisis - wijencorona.nl 19-05-2020
- Woningvoorraad ongeschikt voor ouderen - zorgsaamwonen.nl 30-03-2020
- Ouderen zijn beter af in de stad - Sociale Vraagstukken 15-11-2019
- Ouderenzorg als exportproduct: China is dan interessante markt - NOS 07-05-2019
- Keeping older Aussies warm over winter - University of Adelaide, 04-06-2018