Vaccinatiebeleid moet inspelen op motieven vaccinatie-weigeraars

- Bezorgdheid om bijwerkingen op de korte of lange termijn, niet als ‘proefkonijn’ willen dienen.
- Vertrouwen in het eigen lichaam en immuunsysteem: geen vaccin nodig om zich tegen het virus te beschermen.
- Wantrouwen in de overheid en andere bij de vaccinatie betrokken instanties. Binnen deze categorie is er verscheidenheid: het gaat zeker niet alleen om complotdenkers. Diverse mensen geven zelf aan geen ‘wappie’ te zijn, maar wel hun twijfels te hebben bij de manier waarop de overheid de coronacrisis aanpakt en hoe vrijheden steeds meer ingeperkt worden.
- Religieuze overwegingen: niet willen vaccineren omdat mensen op God vertrouwen en niet willen ingrijpen.
Praktische obstakels bij het vaccineren
Uit gesprekken met huisartsen uit Den Haag en Rotterdam blijkt dat er voor veel mensen praktische obstakels zijn om zich te laten vaccineren. Zo was voor veel mensen in kwetsbare groepen de verstrekte informatie over vaccinatie te ingewikkeld. Ook waren priklocaties voor mensen uit kwetsbare wijken vaak moeilijk te bereiken.
Huisartsen zijn kritisch over het landelijke beleid waarin hun ervaring pas laat is ingezet voor het bereiken van moeilijker bereikbare doelgroepen. Zij vinden dat zij te laat bij de vaccinatiecampagne betrokken zijn, terwijl zij juist weten hoe kwetsbare groepen bereikt kunnen worden. Bewoners hebben over het algemeen groot vertrouwen in hun huisarts. Hierdoor kunnen huisartsen een belangrijke rol spelen in de informatieverstrekking over de vaccins en daardoor de vaccinatiebereidheid vergroten.
Kostbare tijd is verloren gegaan volgens de huisartsen, omdat de campagne zich op de ‘grote massa’ richtte. Huisartsen hebben goede ervaringen met gerichte vaccinatie, waarbij de priklocatie naar mensen toekomt, bijvoorbeeld in moskeeën, op markten of de buurtsuper.
Onbevangen en gebruik lokale kennis
De onderzoekers pleiten voor het erkennen van verschillende perspectieven op vaccineren. Daarnaast om op een onbevooroordeelde manier het gesprek met vaccin-weigeraars aan te gaan. Door meer inzicht in de motieven van verschillende doelgroepen kan de communicatie over vaccinatie ook beter afgestemd worden.Het is van belang beschikbare kennis van de lokale samenleving te benutten. Huisartsen en andere professionals zoals wijkverpleegkundigen en maatschappelijk werkers zijn een onmisbare schakel in het bereiken van verschillende doelgroepen. Het is dan ook van belang dat zij nauw betrokken worden bij de vormgeving en uitvoering van het lokale vaccinatiebeleid.
Over dit onderzoek
Het onderzoeksrapport ‘Voor mij geen corona-vaccin’ maakt onderdeel uit van het project De maatschappelijke impact van COVID-19. Dit onderzoek is mogelijk gemaakt door een subsidie van onderzoeksprogramma COVID-19 van ZonMw. Meer informatie over het onderzoek is te vinden op www.impactcorona.nl.Op basis van de bevindingen is ook een aflevering van de podcast Studio Corona verschenen, te vinden via Spotify en Apple Podcasts.
Het onderzoek is uitgevoerd door:
Marianne van Bochove, Hasse van der Veen, Katja Rusinovic (De Haagse Hogeschool)
Btissame el Farisi (Erasmus Universiteit Rotterdam)
Britt Kraaijeveld, Jet Bussemaker (Leiden Universitair Medisch Centrum – Campus Den Haag)
Naast bovengenoemde instellingen maken ook de Vrije Universiteit Amsterdam, Kieskompas en de gemeenten Den Haag en Rotterdam deel uit van het onderzoeksproject.
In de media
-
Noem vaccin-critici geen wappies, dat werkt averechts, Sociale Vraagstukken, 17 september 2021
-
Drijft coronapas ons voorgoed uiteen kan vriendschappen echt kapotmaken, AD, Marianne van Bochove, 16 september 2021
-
Fragment radio-uitzending, Marianne van Bochove, Radio 1 Journaal (start vanaf circa 32 minuten ), 14 september 202
-
Nieuwe critici spreken zich uit vanwege de coronapas de overheid maakt veel kapot met deze dwang, Marianne van Bochove, Trouw, 14 september 2021
-
Dordtse onderzoekster: ‘Alle vaccinweigeraars wegzetten als ‘wappies’ werkt averechts’, AD, 14 september 2021
- Overheid gaf vaccinatietwijfel te veel ruimte, de Volkskrant, 10 september 2021
- Vaccinweigeraars vaak weggezet als wappies het vergroot het wantrouwen, Omroep West, 10 september 2021
- Vaccinatietwijfelaars niet op tijd overtuigd, Radiofragment BNR, 10 september 2021