Kenniscentrum Governance of Urban Transitions

Ruim een half miljoen kinderen in Nederland groeien op in een gezin waarin een of beide ouders psychische problemen of een verslaving heeft. De opvoeding van hun kinderen kent voor deze ouders bijzondere uitdagingen, met het risico dat psychische problematiek verergert en/of haar weerslag heeft op de kinderen. Integrale samenwerking tussen het jeugddomein en de geestelijke gezondheidszorg voor volwassenen (v-ggz) zou de effectiviteit van de hulp aan deze gezinnen kunnen vergroten.  

In de regio Haaglanden is met het oog daarop een aantal pilots uitgevoerd. Bij gezinnen met ernstige, complexe problematiek is naast jeugdhulp expertise of ondersteuning vanuit de v-ggz ingezet. Het gaat om de volgende projecten: ‘Beter Thuis’ (Den Haag, Zoetermeer en ‘Integraal 0-6-team in de wijk’) en ‘Ggz bij Jeugdbescherming west’ (vanuit Indigo en Impegno).  

In dit onderzoek zijn de werkwijze en de effecten van de pilotaanpak in acht casussen onderzocht. Daarnaast is met betrokken professionals gereconstrueerd wat de aanpak en effecten zouden zijn geweest als de pilots er niet waren geweest. 

Het onderzoek maakt, ondanks de onderlinge verschillen tussen de pilots, een zestal patronen zichtbaar die de meerwaarde van de inzet van v-ggz in jeugdhulptrajecten weergeven: 

1. Casusregie heeft grote meerwaarde voor gezinnen en samenwerking 

2. Professionele speelruimte is voorwaarde voor passende hulp 

3. Gezamenlijke afweging en analyse van de gezinssituatie zorgt voor meer integraliteit en meer passend hulpaanbod  

4. In de pilots is sprake van een gezamenlijke aanpak en er bestaat goede afstemming met het gezin 

5. Informatiedelen is verloopt beter vanuit de pilots  

6. Door de onderlinge samenwerking is er voor de betrokken professionals een leereffect  

Het onderzoek laat ook drie verbeterpunten zien. Ten eerste kan de samenwerking met partijen die niet deelnemen in de pilot verbeterd worden. Ten tweede zitten wachtlijsten het bieden van passende hulp in de weg. Ten slotte is er meer aandacht nodig voor de motivatie van alle gezinsleden voor de trajecten. 

Lees het rapport hier. 

Ouders en jongeren tevreden over jeugdhulp DelftSupport

Gemeenten hebben de wettelijke plicht om onderzoek te doen naar de tevredenheid van gezinnen over de jeugdhulp. In het voorjaar van 2022 heeft het lectoraat Jeugdhulp in Transformatie van De Haagse Hogeschool met medewerking van tweedejaarsstudenten Pedagogiek cliënten van DelftSupport die in 2021 jeugdhulp hebben ontvangen geïnterviewd. Hoewel het kleine aantal interviews niet representatief is voor alle gezinnen en jongeren die hulp hebben ontvangen, zijn deze wel waardevol. Achter elke ervaring zit een verhaal, een gezin, een kind of jongere met een hulpvraag.

Een kwetsbaar proces

De ouders zijn over de hulp van DelftSupport meer te spreken dan over gehele hulpaanbod waar vaak ook andere organisaties bij betrokken waren. Wanneer meerdere organisaties bij de hulp betrokken zijn, wordt het al snel een kwetsbaar proces. Onderlinge afstemming tussen ketenpartners, wachtlijsten, personeelsverloop en daarbij steeds het gezin goed meenemen spelen hierbij een belangrijke rol. Wanneer bij afstemming tussen organisaties het gezin niet genoeg wordt meegenomen, ontstaat het gevaar dat het gezin ervaart dat er van alles achter hun rug om gebeurt. Ze voelen zich niet gehoord en buiten spel gezet. Desondanks geven de ouders waarmee gesproken is aan dat zij voldoende inspraak ervaren bij de opgestelde hulpverleningsdoelen en dat de hulp aansluit bij hun hulpvraag.

Een client zei hierover:

“Kijk op alle vlakken in het leven liep ik vast: lichamelijk, geestelijk, met mijn inkomsten, met mijn kinderen. Daar is echt alles gehoor aan gegeven en met alles ben ik op de rit geholpen… …zonder hun had ik het niet gered.”

De goede intenties, het menselijke contact van de professionals en de resultaten van de hulp worden op prijs gesteld door de ouders.Dat gezinnen de hulp van DelftSupport goed waarderen is volgens de teamleden van deze organisatie mooi, maar tegelijk maakt DelftSupport ook deel uit van de hulpverleningsketen. Een lagere waardering voor de gehele keten straalt op den duur ook af op DelftSupport. 

Een client zegt hierover:

“De hulpverleners weten wel van elkaar en geven aan wat er moet gebeuren. Zij houden alleen geen rekening met de situatie en hoe wij ons hierbij voelen. Er wordt te makkelijk over nagedacht… ….Eerst had ik eigenlijk zelf de regie over alles en nu is het lastig, want nu bepalen zij alles wat er gedaan wordt.”

Op basis van de interviews en de reflectie door het team adviseren we om te investeren in een betere samenwerking met de ketenpartners. Verlies daarbij vooral het gezin niet uit het oog en laat waar mogelijk de regie bij het gezin.

Lees hier het rapport.

In Den Haag verblijven ongeveer 3.000 Oekraïense ontheemden in zowel gemeentelijke als particuliere opvang. Een recent onderzoek van De Haagse Hogeschool binnen het Kenniscentrum GUTs richt zich op welke wijze(n) Oekraïense vluchtelingen erin slagen hun weg te vinden in de Haagse samenleving. Wat is hierin de rol van formele en informele netwerken? Wat zijn de toekomstplannen en verwachtingen?             

Lees het rapport

Er is een wisselwerking tussen economische groei en brede welvaart. Zo draagt een goed inkomen en baanzekerheid bij aan brede welvaart. Daar staat weer tegenover dat een goed woon- en leefklimaat zorgt voor het aantrekken en behouden van talent in de regio wat een belangrijke voorwaarde is voor economische groei in stedelijke gebieden.Dat blijkt uit onderzoek van kenniscentrum Governance of Urban Transitions van De Haagse Hogeschool in opdracht van de Gemeente Den Haag.

In dit rapport wordt jaarlijks de stand van zaken en daarmee de ontwikkeling van de regionale economie in beeld gebracht. De gemeente Den Haag streeft naar een veerkrachtige economische structuur en wil de aantrekkelijkheid van de stad voor (toekomstige) inwoners en bedrijven bestendigen. De gemeente ambieert om brede economische bloei te realiseren in de stad.

Lees hier het hele rapport (pdf).

In 2022 heeft de gemeente Den Haag in twee verschillende wijken een burgerberaad over de energietransitie georganiseerd. In de burgerberaden ging een gelote groep deelnemers tijdens een aantal bijeenkomsten met elkaar aan de slag om adviezen te formuleren om klimaatverandering tegen te gaan.

Het onderzoek had als doel om te leren van de ervaringen die zijn opgedaan tijdens de twee Haagse burgerberaden. Er waren drie doelstellingen voor het onderzoek:

1. Beschrijven van de opzet en het verloop van de burgerberaden
2. Inzicht verkrijgen in de ervaringen van de deelnemers aan beide burgerberaden.
3. De veranderingen in kennis en houding van deelnemers in kaart brengen ten aanzien van het klimaatvraagstuk.

Rapport

In het rapport worden de resultaten gedeeld van de doelstellingen van het onderzoek. Het rapport geeft ook weer wat we kunnen leren van de afgelopen burgerberaden.

Lees hier het rapport: Evaluatie burgerberaden energietransitie Den Haag 2022.

Auteurs

Juliet van Viersen
Lectoraat Public Governance, De Haagse Hogeschool

Christine Bleijenberg
Lectoraat Public Governance, De Haagse Hogeschool

Reint Jan Renes
Lectoraat Psychologie voor een Duurzame Stad, Hogeschool van Amsterdam

Hoe verbeter je als gemeente de leefbaarheid op straat samen met de mensen die hier wonen en werken? De gemeente Den Haag wilde leren van de ervaringen van bewoners en professionals met de Haagse gebiedsgerichte aanpak. Wat merken bewoners ervan in hun buurt, hoe verloopt de samenwerking tussen gemeente en bewoners, wat gaat goed en wat kan beter? De Haagse Hogeschool, Platform31 en Movisie deden hier onderzoek naar. Vanuit GUTs werkten Marianne van Bochove, Ibtissam Abaaziz en Katja Rusinovic mee aan het onderzoek. Uit het onderzoek zijn 12 lessen gekomen voor de gemeente.

Lees hier het rapport.

Of het nu gaat om wonen, gezondheidszorg of onderwijs: overal zijn kritische geluiden te horen over starre regelgeving en verouderde systemen die nieuwe initiatieven in de weg zouden staan. Diverse initiatiefnemers laten zich hier niet door weerhouden en zoeken met hun initiatieven de randen van de regelgeving op; ze maken gebruik van de beschikbare speelruimte en proberen regels naar hun hand te zetten.

Op 28 mei 2021 verscheen het themanummer ‘Rebelse initiatieven in wonen, zorg en onderwijs – het op verantwoorde wijze nét even anders doen’ van Beleid en Maatschappij. In deze uitgave beantwoorden we vragen als: Wat zijn voorbeelden van ‘rebelse’ initiatieven en praktijken en welke doelen streven de betrokkenen na? Hoe gaan deze rebellen om met wet- en regelgeving? Hoe verantwoorden zij hun rebelse aanpak? En welke dilemma’s spelen er bij ‘rebelse’ initiatieven en praktijken?

Het themanummer is een samenwerking tussen onderzoekers van De Haagse Hogeschool (lectoraten Grootstedelijke Ontwikkelingen en Urban Ageing), Erasmus School of Health Policy & Management (sectie Health Care Governance) en Universiteit Leiden (Instituut Bestuurskunde). Het themanummer is tot stand gekomen in wisselwerking met het project SIA RAAK MKB – Naar Verantwoorde Rebellie dat tot eind 2021 loopt.

Twee bijdragen in het themanummer kunnen gratis worden gelezen en gedownload.

Introductie bij het themanummer: wat verstaan we onder rebellie en waarom is het nodig?
Auteurs: Marianne van Bochove, Katja Rusinovic, Suzanna Koops-Boelaars

Artikel ‘We gaan het gewoon doen!’, over rebelse initiatieven in huisvesting en onderwijs
Auteurs: Marianne van Bochove, Katja Rusinovic, Suzanna Koops-Boelaars, Joost van Hoof

Bij het lectoraat Grootstedelijke Ontwikkelingen zijn door de jaren heen verschillende onderzoeken gedaan naar de leef- en werksituatie van Poolse bewoners van Den Haag. Ook is gekeken naar de positie van Poolse leerlingen in het Haagse onderwijs. Bij een van de onderzoeken zijn de verhalen van verschillende Poolse mannen gebruikt om te kijken hoe hun levens passen in gangbare typologieën van intra-EU arbeidsmigratie – en of hun ervaringen aansluiten bij wat de bekende socioloog van de Chicago School Robert E. Park in 1928 ‘The Marginal Man’ noemde.

Het meest recente stuk over dit onderzoek is afgelopen jaar verschenen in het International Handboek on Migration and Refugee Studies, Management Policies and Governance van EPLO (European Public Law Organization): Immigrants, Asylum Seekers and Refugees in Times of Crises.  

Het Handboek is via deze link te bestellen.

Het hoofdstuk is op te vragen bij Karijn Nijhoff k.g.nijhoff@hhs.nl

Eerdere publicaties bij het lectoraat over dit onderwerp:

Nijhoff, Karijn (2019). “Dutch assimilation versus migrants’ hybridism: Narratives of Poles in The Hague.” Social Identities. Journal for the Study of Race, Nation and Culture. 16/01/19 https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13504630.2018.1564266

Nijhoff, Karijn (2017). Tussen de mazen van het net. Drie Poolse mannen in Den Haag aan het woord. De Haagse Hogeschool.

Nijhoff, Karijn and Gordano, Cecilia (2016).  "Looking at intra-European Mobilities through Migrant Types: Young Spanish and Polish Migrants in London and The Hague", European Journal of Social Science Research. June 2016. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13511610.2016.1192992

Nijhoff, Karijn (2016). "Polish Migrants in The Hague: Stories of Integration and Attachment", Journal of International Migration and Integration, pp. 1-18. https://link.springer.com/article/10.1007/s12134-016-0491-z

Nijhoff, Karijn (2015). Ervaringen van Poolse gevestigde migranten: wegwijs worden in Den Haag. In: Themaboek Integratie & Beleid 2014. Perspectieven en bezwaren bij arbeidsmigratie uit MOE-landen. Huinder, Chris (ed.), pp. 37-53. Amsterdam: University of Amsterdam Press. https://dare.uva.nl/search?identifier=c18a3c7a-ecff-4155-8b52-92d2ae481592 Het hoofdstuk is via k.g.nijhoff@hhs.nl op te vragen

Nijhoff, Karijn (2013). Vele stemmen, een ander geluid. Poolse migranten in Den Haag. De Haagse Hogeschool

Een belangrijk kritiekpunt op de placemakingbeweging is dat placemaking vooral hoogopgeleide buurtbewoners aantrekt, terwijl de gemeente een inclusieve benadering nastreeft. We vragen ons af of dit ook in Den Haag aan de orde is. 

In het onderzoek naar placemaking, uitgevoerd door onderzoekers van De Haagse Hogeschool, de Erasmus Universiteit Rotterdam, Zuijderwijk Stadssociologie en Doff Onderzoek, Onderwijs en Advies, legden we eerder middels een literatuurstudie en empirisch onderzoek een kennisbasis voor Haagse placemaking.

In dit deel van het onderzoek naar Haagse placemaking in opdracht van de gemeente Den Haag is ingezoomd op de vraag welke bewoners en andere partijen betrokken zijn bij placemaking initiatieven, naast de gemeente. Hiervoor is een aantal cases geselecteerd waarbij we op basis van een analyse van de betrokken partijen en diepte-interviews de betrokkenheid van de verschillende bewoners en stakeholders in kaart hebben gebracht. 

Op basis van dit verdiepende onderzoek geven we in deze brochure inzichten en advies over hoe verschillende bewonersgroepen en andere partijen betrokken kunnen worden bij placemaking, zodat er kan worden toegewerkt naar een inclusiever proces. 

Lees meer. 

De implementatie van Beter Samenspel, dat de werelden van jeugdteams en jeugdbescherming met elkaar verbindt, is twee jaar onderweg. Cora Bartelink, Cathelijne Mieloo, Wouter Reith en Rob Gilsing reflecteerden op de voortgang daarvan aan de hand van de MIDI. Het is mooi dat de samenwerking tussen deze – tot op heden vrij gescheiden werelden – vorm krijgt. Beter Samenspel is bottom-up ontwikkeld door medewerkers van jeugdteams en gecertificeerde instellingen. De bredere uitrol in de regio Haaglanden is een uitdaging, mede door – niet of moeilijk te beïnvloeden factoren als – COVID en de grote arbeidskrapte bij betrokken organisaties.

We doen aanbevelingen voor het versterken van de implementatie van het programma. Zoals het versterken van de bekendheid en kennis over de meerwaarde van het programma, het bieden van ruimte voor het eigen maken van het programma en de bijbehorende attitude en voor reflectie en intervisie.

Klik hier voor meer informatie

De maatschappelijke relevantie van Universiteiten en Hogescholen wordt steeds belangrijker en er komt steeds meer vraag naar. Met name het inspelen op de behoeften van de samenleving, zowel lokaal als wereldwijd, is van essentieel belang. Het door Erasmus+ gefinancierde project ‘Socially Engaged Universities’ (SEU) heeft als doel om verschillende modellen van community-universitaire partnerships (CUP's) te verkennen. Daarnaast ook om ervaring en expertise te delen met Europese universiteiten hoe zij, naast hun kerntaken op het gebied van onderwijs en onderzoek, de samenwerking, met en voor de lokale gemeenschap kunnen verbeteren door middel van "Third Mission"-activiteiten.

Vanuit SEU is er een toolkit ontwikkeld; een overzicht met output van SEU en een beschrijving van vijf pilots die zijn uitgevoerd door de SEU-partners in samenwerking met de gemeente of lokale gemeenschap. Lees hier de volledige toolkit.

Het artikel met de titel “The Participation of Older People in the Concept and Design Phases of Housing in The Netherlands: A Theoretical Overview” is in maart 2021 gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Healthcare. Dit artikel geeft een overzicht van het belang van participatie van ouderen bij het ontwerp van collectieve woonvormen. Het geeft een theoretisch overzicht van modellen en methoden, om daarmee vraag en aanbod beter op elkaar af te kunnen stemmen. 

Het artikel is geschreven door Joost van Hoof en Katja Rusinovic (beiden lector aan De Haagse Hogeschool), Zsuzsu Tavy, Rudy van den Hoven en Jeroen Dikken (docentonderzoekers aan De Haagse Hogeschool), Suzan van der Pas (lector Hogeschool Leiden), Hanneke Kruise (onderzoeker RIVM), Simone de Bruin (lector Hogeschool Windesheim) en Marianne van Bochove (Erasmus School of Health Policy & Management). Het artikel maakt onderdeel uit van een reeks artikelen die geschreven worden op basis van de onderzoeksresultaten van het project SIA RAAK MKB Naar Verantwoorde Rebellie: Governance en Inspraak bij Collectieve Woonvormen voor Ouderen. Op basis van dit artikel is in 2020 nader onderzoek gedaan naar vormen van participatie in Nederland en de opbrengsten van zulke processen. De resultaten hiervan worden later in 2021 verwacht.

Het artikel kan gratis worden gedownload en gelezen (open access).

Kindermishandeling en huiselijk geweld zijn complexe problemen die vragen om samenwerking tussen de zorg-, bestuurs- en strafketen. In het onderzoek De handen ineen! hebben we onderzocht hoe de samenwerking in het Zorg- en Veiligheidshuis Haaglanden geoptimaliseerd kan worden. Er kwamen twee belangrijke thema’s naar voren waarop verbeteringen gewenst waren: 1) de gezamenlijke analyse en planvorming en 2) de actieve rol van cliënten.

Voor de gezamenlijke analyse en planvorming is een gespreksleidraad ontwikkeld: een hulpmiddel voor casusbesprekingen. Om cliënten actief te betrekken bij de overleggen zijn structurele afspraken gemaakt binnen het Zorg- en Veiligheidshuis en is een cliëntfolder ontwikkeld.

Wilt u meer weten? Het gehele onderzoeksrapport, een korte infographic, de gespreksleidraad en cliëntfolder kunt u hier vinden.

Klik hier voor meer informatie

Een derde van de jeugdprofessionals in de regio Haaglanden ervaart onvoldoende ruimte om te doen wat nodig is voor cliënten en om te investeren in de relatie met cliënten. De ervaren professionele ruimte is van invloed op het werkplezier en op de kans dat professionals werkzaam blijven in de jeugdhulp. Regels, voorwaarden en eisen beperken de professionele ruimte, waarbij de aandacht voor kostenbesparingen, de verschillen in eisen en voorwaarden tussen gemeenten en regio’s en de regels die gelden voor het inzetten van specialistische hulp het vaakst worden genoemd.

Twee keer per jaar doen we in opdracht van de regio onderzoek naar de ervaren professionele ruimte van jeugdhulpprofessionals. In september 2021 stond het subthema regels en eisen centraal en hebben we aan professionals gevraagd of en hoe deze van invloed zijn op hun ervaren professionele ruimte. In dit rapport doen we verslag van onze bevindingen en de aanbevelingen die door professionals zijn aangedragen.

Klik hier voor meer informatie

Jeugdigen en ouders met een migratieachtergrond worden beperkt bereikt door de jeugdhulp. Als zij wel bereikt worden ervaren zijzelf en jeugdprofessionals knelpunten bij het bieden van maatwerk, aansluitend op hun vragen en behoeften.  

De Toolkit bestaat uit vier praktische tools om jeugdprofessionals te ondersteunen bij het bereik en bieden van maatwerk aan deze jeugdigen en ouders. Concreet ondersteunen de tools bij:

1. Het uitleggen van informele, vrijwillige en onvrijwillige jeugdhulp in Nederland;
2. Diversiteitsensitief werken in teams ondersteunen;
3. Initiëren van samenwerking tussen formele en informele organisaties in de jeugdhulp;
4. Impuls geven aan beleid om diversiteitsensitief werken te ondersteunen. 

Klik hier voor meer informatie

In 1969 startte de aanleg van Meerzicht als een van de eerste nieuwbouwwijken van Zoetermeer met veel galerijflats. De ruime en relatief goedkope flats moesten vooral jonge gezinnen naar deze groeistad trekken. Vandaag de dag dragen nieuwe steden, zoals Zoetermeer, nog steeds sterk het karakter van maakbaarheid, groei en innovatie. Ook zijn ze vaak groen en ruimtelijk van opzet. Maar net als gewone steden hebben ze ook te maken met allerlei problemen rond leefbaarheid.

De Haagse Hogeschool heeft in 2020 rond de leefbaarheid in de wijk Meerzicht verdiepend onderzoek georganiseerd, in samenspraak met de gemeente Zoetermeer en met hulp van studenten. De uitkomsten van dit onderzoek presenteren we in zes case studies. We gaan bijvoorbeeld in op het samenleven in een flat aan de rand van de wijk; op plekken waar jongeren samen komen en op de sociale waarde van de moestuinvereniging voor de wijk. Zo belichten we de leefbaarheid aan de hand van woonbeleving, gezamenlijke activiteiten en contacten en (on)mogelijkheden voor ontmoeting in de wijk. In de case studies komen zowel professionals als bewoners aan het woord.

Meerzicht is een stadswijk met een grote diversiteit aan woningtypen en een heterogeen samengestelde bevolking. Om recht te doen aan omvang en diversiteit van de wijk en de zeggingskracht van onze data typeren we de leefbaarheid in de wijk op drie schaalniveaus. Ten eerste het niveau van de gehele wijk (macro). Ten tweede het schaalniveau van de buurt (meso). Tenslotte het niveau van een straat of wooncomplex (micro). Daarbij geven we een overzicht van de voornaamste aanbevelingen die we gedurende ons onderzoek hebben meegekregen van bewoners, professionals en uit de literatuur.

Lees verder in: Wim Burggraaff en Mariska van Andel, Het is een samenleving in het klein: sociale en fysieke leefbaarheid in Zoetermeer, Meerzicht (Haagse Hogeschool, 2021)

Lange wachtlijsten en -tijden voor residentiële #jeugdhulp, hoe ga je die tegen? Regio Haaglanden geeft hier met Zorglogistiek vorm aan en neemt hiermee meer regie op het plaatsingsproces. Onderzoekers Cora Bartelink, Marije van der Hulst en Rosita Paulo van het lectoraat Jeugdhulp in Transformatie van De Haagse Hogeschool onderzochten het succes van dit samenwerkingsverband tussen de grote residentiële zorgaanbieders in de regio.

In het rapport concluderen de onderzoekers dat Zorglogistiek ten dele bereikt wat beoogd is. Met name voor die jeugdigen waarvoor passend aanbod beschikbaar is bij de deelnemende zorgaanbieders lukt het. Voor jeugdigen die een combinatie van problemen hebben en waarvoor expertise vanuit verschillende organisaties nodig is, blijkt het lastig om een passend aanbod of maatwerk te realiseren.

Dit rapport draagt bij aan verdere ontwikkeling van Zorglogistiek en doet een aantal aanbevelingen voor betrokken zorgaanbieders en gemeenten. De belangrijkste daarvan is de oproep aan zorgaanbieders en gemeenten om samen te zoeken naar passende oplossingen voor jeugdigen die op het eerste oog moeilijk plaatsbaar lijken te zijn. Daarbij zouden zorgaanbieders ruimte moeten krijgen om vorm te geven aan die passende oplossing en zouden gemeenten moeten onderzoeken hoe ze dat het beste kunnen financieren.

Klik hier voor meer informatie